دانلود تحقیق سرمایه اجتماعی

فرمت ورد قابل ویرایش

شامل: 40 صفحه

منابع کامل

سرمایه اجتماعی

مفهوم سرمایه اجتماعی  

امروزه در کنار سرمایه های انسانی و اقتصادی ، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی[1]  نیز مورد توجه قرار گرفته است . سرمایه اجتماعی ، یا بعد معنوی یک اجتماع ، میراثی تاریخی است که از طریق تشویق افراد به «همکاری» و «مشارکت» در تعاملات اجتماعی ، قادر است به حل میزان بیشتری از معضلات موجود در آن اجتماع ، فائق آید و حرکت به سوی رشد وتوسعه شتابان اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و ... را امکان پذیر سازد .

در واقع ، سرمایه اجتماعی را می توان در کنار سرمایه های اقتصادی و انسانی ، بخشی از ثروت ملّی به حساب آورد که بستر مناسبی برای بهره برداری از سرمایه انسانی و فیزیکی (مادّی) و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد می شود . بدون سرمایه اجتماعی ، هیچ اجتماعی به هیچ سرمایه ای نمی رسد ، به طوری که بسیاری از گروه ها، سازمان ها و جوامع انسانی ، بدون سرمایه اقتصادی و صرفا با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی توانسته اند به موفقیت دست یابند ، اما هیچ مجموعه انسانی ، بدون سرمایه اجتماعی نمی تواند اقدامات مفید و هدفمندی انجام دهد .

از سوی دیگر ، سرمایه اجتماعی ، به زندگی فرد ، معنی و مفهوم می بخشد و زندگی را ساده تر و لذت بخش تر می کند . پس به طور کلی می توان گفت : هر چه سرمایه اجتماعی ملتی بیشتر باشد، آن ملت ، خوشبخت تر و ثروتمندتر خواهد بود(الوانی، 1385،ص5)

برخی از ابعاد جنبه ها و اَشکال سرمایه اجتماعی ـ که گاه از آنها به عنوان ارزش های اجتماعی نیز یاد می شود ـ عبارت اند از : اعتماد ، صداقت ، حسن تفاهم ، سلامتی نفس ، هم دردی ، دوستی ، همبستگی ، فداکاری و ... این ابعاد از طریق جریان های اطلاع رسانی مثل آموزش مربوط به مشاغل ، تبادل عقاید ، تبادل اطلاعات ، هنجارهای مربوط به معاملات در شبکه های اجتماعی ، مشارکت های مردمی ، گروه های خودیاری و نوع دوستی و روحیه جمع گرایی در برابر فردگرایی ، و ... بین اعضای شبکه های اجتماعی شکل می گیرد ، به طوری که جای پای این بحث را در روابط تمامی گروه های اجتماعی از قبیل : مذهبی (مسجد ، کلیسا) ، ورزشی (باشگاه ها) ، مدنی (انجمن ها ، اتحادیه ها ، احزاب و رسانه های مستقل) ، آموزشی و تربیتی(مدارس ، دانشگاه ها ) و در روابط همسایگی ، دوستانه ، شغلی و خانوادگی نیز می توان مشاهده کرد .

به طور کلی می توان گفت که : سرمایه اجتماعی یک ظرفیت ، جوهر اجتماعی یا هنجاری غیر رسمی است که همکاری میان افراد و نهادهای یک جامعه را ارتقا می بخشد . هر شبکه اجتماعی ، برای دستیابی به اهداف خود ، علاوه بر افراد آگاه و با تجربه و امکانات و ابزار مادی ، به عوامل مانند : اعتماد ، تعهد و مسئولیت پذیری و ... هم نیاز دارد که این عوامل ، همان سرمایه های اجتماعی هستند . حتی یک گروه از خلافکاران(مثل گروهی دزد یا قاچاقچی) هم برای موفقیت در کار خود به سرمایه اجتماعی و هنجارهایی مانند : رفتارهای اخلاقی ، قانونمداری ، خطرپذیری و اعتماد متقابل در بین اعضای گروه ، نیاز دارد . در واقع برای موفقیت دسته جمعی در امور غیر قانونی هم ، وجود سرمایه اجتماعی شرط است ( توسلی، 1389،ص8).

سرمایه اجتماعی از دیدگاه پیر بوردیو

بوردیو سه نوع سرمایه را شناسایی نمود؛ این اشکال سرمایه عبارت از شکل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بودند.شکل اقتصادی سرمایه بلافاصله قابل تبدیل به پول است مانند دارایی های منقول و ثابت یک سازمان.سرمایه فرهنگی، نوع دیگر سرمایه است که در یک سازمان وجود دارد مانند تحصیلات عالیه اعضای سازمان که این نوع سرمایه نیز در برخی موارد و تحت شرایطی قابل تبدیل به سرمایه اقتصادی است و سرانجام شکل دیگر سرمایه، سرمایه اجتماعی است که به ارتباطات و مشارکت اعضای یک سازمان توجه دارد و می تواند به عنوان ابزاری برای رسیدن به سرمایه های اقتصادی باشد (وینتر،2000؛ به نقل از الوانی،1380،4).

سرمایه اجتماعی از نظر بوردیو بر تعهدات و ارتباطات اجتماعی مبتنی است و خود او آن را چنین تعریف می سرمایه اجتماعی انباشت منابع بالفعل و بالقوه ای است که مربوط به داشتن شبکه ای نسبتأ پایدار از روابط کم و بیش نهادی شده از آشنایی و شناخت متقابل است یا به عبارتی دیگر عضویت در یک گروه برای هر یک از اعضایش از طریق حمایت یک سرمایه جمعی، صلاحیتی فراهم می کند که آنان را مستحق «اعتبار» به معانی مختلف کلمه می کند (وردیو، 51:1997).

شاخصی که بوردیو برای سرمایه اجتماعی در نظرمیگیرد عضویت افراد در کلوپ ها است بنابراین از نظر بوردیو ایجاد و اثربخشی سرمایه اجتماعی بستگی به عضویت در یک گروه اجتماعی دارد که اعضای آن، مرزهای گروه را از طریق مبادله اشیا و نهادها بنیان نهاده اند.

این روابط ممکن است از طریق کاربرد یک نام مشترک (خانواده،ملت،انجمن،حزب) و مجموعه ای کانل از کنش ها برای نهادینه کردن، نظیر مبادلات مادی و نمادی تضمین شود. لازم به ذکر است که بوردیو سرمایه اجتماعی را ویژگی انحصاری نخبگان می داند که برای تامین موقعیت نسبی شان طراحی شده است و لذا او بر این باور بود که سرمایه اجتماعی فقط برای افراد مرفه مفید است (فیلد، 34:1388).

از نظر بوردیو مقدار سرمایه اجتماعی در تملک هر عامل اجتماعی به دو امر وابسته است :

اول) اندازه شبکه ارتباطی که عامل اجتماعی به خوبی بتواند آن ها را بسیج نماید.

دوم) مقدار سرمایه (قتصادی،فرهنگی،نمادی) هر یک از کسانی که عامل اجتماعی با آنها در ارتباط است. به اعتقاد بوردیو سرمایه اجتماعی به عنوان شبکه ای از روابط یک ودیعه طبیعی یا حتی یک ودیعه اجتماعی به اعتقاد بوردیو سرمایه اجتماعی به عنوان شبکه ای از روابط یک ودیعه طبیعی یا حتی یک ودیعه اجتماعی.

بوردیو بر قابلیت تبدیل انواع مختلف سرمایه تأکید داشته و سرمایه اقتصادی را ریشه انوا ع دیگر سرمایه می داند و به تعبیر لین (2001) سرمایه اجتماعی از نظر بوردیو لباس مبدل برای سرمایه اقتصادی می باشد.

همان گونه که ملاحظه می شود، از دیدگاه بوردیو سرمایه اقتصادی شکل غالب سرمایه گذاری است و انواع دیگر سرمایه که شامل فرهنگی و اجتماعی است، به عنوان ابزاری برای حصول سرمایه اقتصادی مفهوم پیدا می کنند.

از نظر بوردیو، سرمایه اجتماعی در ممالک سرمایه داری به عنوان ابزاری برای تثبیت و تقویت جایگاه اقتصادی افراد به شمار می رود، در این ممالک، سرمایه اقتصادی پایه است و سرمایه اجتماعی و فرهنگی ابزاری برای تحقق آن محسوب می شوند.می توان نتیجه گرفت که دیدگاه بوردیو در زمینه سرمایه اجتماعی یک دیدگاه ابزاری صرف است. به عبارتی اگر سرمایه اجتماعی نتواند موجب رشد سرمایه اقتصادی شود،کاربردی نخواهد داشت.علاوه بر این در این نوع تحلیل از سرمایه اجتماعی تأثیرپذیری از تئوری سرمایه مارکس کاملأ مشهود است و به نظر میرسد می توان مباحث بوردیو از سرمایه اجتماعی را بیشتر یک رویکرد تضادگرا تلقی کرد.

2-3) سرمایه اجتماعی از دیدگاه جیمزکلمن

برخلاف بوردیو، کلمن از واژگان مختلفی برای تعریف سرمایه اجتماعی کمک گرفت؛ وی مفهوم سرمایه اجتماعی را از ابعاد مختلف بررسی کرد.

کلمن برخلاف بوردیو معتقد است که سرمایه اجتماعی صرفا محدود به طبقه مرفه نبوده بلکه میتواند برای طبقات پایین نیز مفید باشد. از نظر کلمن سرمایه اجتماعی نشان دهنده یک منبع است زیرا متضمن شبکه های مبتنی بر ارزشهای مشترک و اعتماد می باشد (فیلد، 38:1388).

مفهوم سرمایه اجتماعی یرای کلمن وسیله ای برای تبیین نحوه همکاری و تعاون افراد با همدیگر بود . او بر این باور بود که سرمایه اجتماعی یکی از وسایلی است که افراد به کمک آن میتوانند منافعی بدست آورند بنابراین سرمایه اجتماعی از نظر کلمن مفید است و دارای کارکرد میباشد و به همین دلیل سرمایه اجتماعی را یا کارکرد آن تعریف میکند.

کلمن برای تعریف سرمایه اجتماعی از نقش و کارکرد آن کمک گرفت و تعریفی کارکردی از سرمایه اجتماعی ارائه داد و نه تعریف ماهوی. بر این اساس، سرمایه اجتماعی عبارت از ا رزش آن جنب ه از ساختار اجتماعی که به عنوان منابعی در اختیار اعضا قرار می گیرد تا بتوانند به اهداف و منافع خود دست پیدا کنند (کلمن، 1990، به نقل از الوانی،1380،ص4).

[1] - social capital

دانلود تحقیق سرمایه اجتماعی

فرمت ورد قابل ویرایش

شامل: 95 صفحه

ابتدا به ماهیت سرمایه از نظر متغیرهای اقتصادی پرداخته و سپس انواع سرمایه و شباهت ها و تفاوت های آنها را با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد. اصولاً منابع در اقتصاد به سه صورت مورد استفاده قرار  می گیرند:

- مصرف می شوند

- ذخیره می شوند

- سرمایه گذاری می شوند

سرمایه منبعی است که برای ایجاد ارزش افزوده سرمایه گذاری می شود. به منابعی که مصرف
می شوند و یا برای مصارف آینده ذخیره می شوند، سرمایه اطلاق می شوند. مردم دنیا برای انجام امور متداول زندگی خودشان از انواع سرمایه استفاده می کنند. اما آن چیزی که بین مردم به عنوان سرمایه تلقی می کنند. در صورتی که پول و اوراق اعتباری تنها یک نوع از پنج نوع سرمایه ایی است که در چرخش امورات اقتصادی و اجتماعی استفاده       می شود. در اصطلاح علمی این نوع سرمایه با عنوان سرمایه مالی شناخته شده است.

اقتصاددانان « سرمایه » را معمولاً به مفهوم دارایی فیزیکی نظیر ماشین آلات ، تأسیسات ، ساختمان ها ، موجودی کالا و بعضاً ارزش فعلی سرمایه گذاری انجام شده در نیروی انسانی و فن آوری بکار می برند . گروهی دیگر دارایی های مولد ثروت را « سرمایه » می پندارند. حسابداران « سرمایه » را به مفهوم وجوهی که در طرف بدهی ترازنامه نشان داده می شود و متعلق به صاحبان واحد اقتصادی است ، می شناسند. در واقع انباشت منابع مالی در دارایی ها ، اعم از دارایی های فیزیکی یا مالی مفهوم کلی تری از « سرمایه » مورد نظر است ، منابع مالی به ویژه منابع مالی بلند مدتی است که برای اجرا ، تکمیل ، توسعه ، بازسازی و راه اندازی واحدهای اقتصادی - صنعتی به کار گرفته شده است .

به طور کلی سرمایه در اقتصاد به سه صورت شناخته شده است که عبارتند از : سرمایه مالی - سرمایه فیزیکی ، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی .

2-2-1- سرمایه فیزیکی - مالی

این نوع سرمایه که در علم اقتصاد بسیار متداول است شامل دارایی های مالی، زیر ساخت هایی همچون پل ها ، راه ها و تجهیزات ساختمانی و فنی می شوند. در تئوری های اولیه رشد از سرمایه فیزیکی و مالی به عنوان موتور رشد اقتصادی یاد می شود. سرمایه در اصطلاح اقتصادی مجموعه ای از اجزاء گوناگون شامل انواع ماشین آلات ، ابزار کارخانه ها ، ساختمان ها ، موجودی انبار و غیره است . تفاوت سرمایه گذاری نیز مهم است نمود ( سعادت، 1384 ) .

سرمایه یک متغیر ( انباشت ) است که میزان موجودی سرمایه را در زمان مورد نظر نشان می دهد . در صورتیکه سرمایه گذاری یک متغیر جریانی ( روانه ) طول یک دوره است.

2-2-2- سرمایه انسانی

سرمایه های مولدی که در وجود انسان ها جمع شده ، شامل مهارت ها و توانایی ها اندیشه ها ، سلامتی و غیره است که ناشی از سرمایه گذاری در آموزش و برنامه های کارآموزی و مراقبت های پزشکی است و به عنوان سرمایه تلقی می شود. در این تعریف نیز برخی از سرمایه های انسانی که به طور مستقیم بر تولید اثر نخواهد گذاشت تصریح نشده است ، بنابراین در سرمایه گذاری های انسانی نباید صرفاً افزایش تولیدی را مد نظر قرار داد که قادر به محاسبه و اندازه گیری آن هستیم ، بلکه جنبه های دیگری را نیز بایددنبال کرد.

تعریف سرمایه گذاری انسانی : ارتقاء و بهبود ظرفیت مولد افراد که ناشی از بهبود کیفیت نیروی کار می باشد. ظرفیت افراد عبارت است از : استعدادها و توانائی های بالفعل آماده افراد جامعه می باشد.

ظرفیت مولد افراد: آن بخش از ظرفیت افراد است که بر افزایش تولید جامعه اثر می گذارد که این اثر گذاری یا به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم ( اثرات خارجی ) می باشد. به تعبیر دیگر ، عاملی است که آن بخش از ظرفیت افراد را که در اثر عوامل مختلف مستهلک می شود ، جبران می نماید. ارتقاء ظرفیت ، ظرفیت بالقوه را بالفعل می نماید.

2-2-3-سرمایه طبیعی ( NC ) و ابعاد آن

سرمایه طبیعی به منابع طبیعی گفته می شود که می توانند به عنوان مواد خام در یک فرایند استفاده شوند. سرمایه طبیعی هم فراهم کننده منابع تجدید شدنی و هم تجدید نشدنی طبیعی است. ( فلورا 2000 )

ابعاد سرمایه طبیعی ( هوا ، آب ، خاک ، گیاهان حیوانات ، چشم انداز )

2-2-4- سرمایه های مالی  (FC) و ابعاد آن

سرمایه مالی عبارت است از « شکل هایی از پول برای افزایش ظرفیت واحدهایی که به آن دسترسی دارند و مزیت سرمایه مالی در این است که به آسانی قابل اندازه گیری است و تمایل برای دادن دیگر سرمایه ها در داخل واژه سرمایه وجود دارد ( فلورا 2000 )

ابعاد : بدهی سرمایه ، ارزش سرمایه ، درآمد مالیاتی ، پس انداز ، تخفیف ، اهدا

--سرمایه سیاسی (PC) و ابعاد آن

از نپر فلور سرمایه سیاسی عبارت است از « توانایی گروه جهت نفوذ و اثر گذاری در توزیع منابع برای واحدهای اجتماعی ، شامل کمک کردن و برنامه کاری جهت اینکه چه منابعی در اختیار هستند.

ابعاد : سازمان ارتباط ها ، صدا ، قدرت ( فلورا 2000 )

2-2-5- سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی (CC)

پانتام : سرمایه اجتماعی و فرهنگی را به لحاظ دارا بودن و تعلق ، در مقابل هم می بینند و معتقد است سرمایه فرهنگی متعلق به فرد و سرمایه اجتماعی ترد اعضای یک گروه است . ابعاد سرمایه فرهنگی ، نمادها ، روش داشتن ، روش عمل کردن ، تعریف آنچه مسئله دار است .

سرمایه انسانی و ابعاد آن (HC) Humanal Capital

سرمایه انسانی به ابعادی چون نظیر تحصیلات ، معلومات ، آموزه ها و مهارتهای کار اطلاق می شود که اگر چه سرمایه متعارف ( یا فیزیکی )نیستند اما قابلیت تبدیل به آن را دارند.

اهمیت این سرمایه به حدی است که آنرا مکمل در سرمایه فیزیکی می دانند و از سرمایه انسانی بعنوان ابزاری برای رسیدن به « سرمایه اجتماعی » یاد می کنند این سرمایه گذاری در دانش و مهارتهای تکنیکی یا بازده مورد انتظار تاکید دارد و بر ویژگی های کیفی انسان اعم آموزش ، تخصص ، مهارت و ... نو آوری اطلاق می شود.