رفتار سازمانی (به انگلیسی: Organizational Behavior) مطالعهٔ تأثیر افراد، گروهها و ساختارها بر رفتار در یک سازمان است که هدف آن، به کار بردن این دانش برای بهبود کارایی سازمان است.
رفتار سازمانی علم مطالعه و کاربرد دانش دربارهٔ نحوه برخورد مردم، افراد و گروهها در سازمانها میباشد. این کار با رویکرد سیستمی انجام میشود. یعنی روابط بین مردم و سازمانها را در ارتباط با کل افراد، گروهها، سازمانها و سیستمهای اجتماعی تشریح مینماید و هدف آن دستیابی به اهداف انسانی سازمانی و اجتماعی با ایجاد روابط بهتر میباشد.
تاریخچهفیلسوف یونانی افلاطون درارتباط با اساس رهبری مطالبی نوشته است، نویسنده و فیلسوف ایتالیایی نیکولو ماکیاولی نیز بحثی در ارتباط با قدرت سازمانی و سیاست دارد. آدام اسمیت در سال ۱۷۷۶، گونهٔ جدیدی از ساختار سازمانی را که بر مبنای تقسیم کار استوار بود ارئه کرد. یکصد سال بعد، ماکس وبر، جامعهشناس آلمانی، در ارتباط با سازمان عقلایی و رهبری کاریزماتیک مطالبی منتشر کرد. مدتی بعد فردریک وینسلو تیلور استفاده سیستماتیک از هدف گذاری و پاداش و انگیزش کارمندان را ارائه کرد.
در دههٔ۱۹۲۰ استاد دانشگاه هاروارد، التون مایو و همکارانش مطالعاتی را در زمینهٔ تولید در وسترن الکتریک واقع در هاثورن در ایالات متحده انجام دادند.
ماکس وبر پایهگذار مطالعات آکادمیک همراه با توسعه مدیریت علمی بوده است و تیلوریسم حد اعلای حرکت وی میباشد.
بعد از جنگ جهانی اول، تمرکز مطالعات سازمانی بر روی اینکه چگونه عوامل انسانی و روانشناسی بر روی سازمان اثر میگذارند تغییر کرد که موجب مطالعات هاثورن گردید. جنبش روابط انسانی بر روی گروه و انگیزش تمرکز داشت.
چستر برنارد، هنری فایول، فردریک هرزبرگ، آبراهام مازلو، دیوید مک کللند و ویکتور وروم از برجستهترین محققان این دوره میباشند.
جنگ جهانی دوم نیز موجب تغییرنگرش گردید. تدارکات وسیع و تحقیق در عملیات موجب جلب نظر مجدد علاقهمندان به مطالعه سازمانها گردید. نظریهٔ سیستمها مربوط به این دوره میباشد.
تحقیقات اثر گذار در این دوره عمدتاً توسط هربرت الکساندر سیمون و جیمز. جی. مارچ انجام شده است. تمرکز در دههٔ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ عمدتاً بر روی روانشناسی اجتماعی بود، تأکید مطالعات آکادمیک نیز بر روی مطالعات کمی بود.
در این هنگام شاهد انفجاری از نظریهها بودیم که بیشتر توسط دانشگاه استنفورد و دانشگاه کارنگی ملون انجام میشد. سازمان غیررسمی، نظریه اقتضائی و چند نظریه دیگر حاصل این دوران میباشد.
التون مایو اداره مطالعات هاثورن با وی بود. او ملیتی استرالیایی داشت. مایو در نوشتههایش در سال ۱۹۳۱ مدیران را به توجه به نیازهای عاطفی کارکنان فرا میخواند.
ماری پارکر فالت او پیشرو مدیریت مشاورهای در دنیای صنعتی بود. به نظر او مدیران باید به انگیزش کارکنان برای بهبود عملکرد شغلی اقدام نمایند.
داگلاس مک گرگور او دو نظریه دارد که متضاد هم به نظر میرسند. اولین نظریه به نظریه X شهرت دارد و نظریه دوم نظریه y است.
به طور کلی اهداف رفتار سازمانی شامل: «توصیف»، «فهمیدن»، «پیش بینی» و «کنترل» میباشد؛ که این چهار هدف از اهداف اساسی علم نیز میباشد.
توصیف: اولین هدف رفتار سازمانی این است که بداند افراد در شرایط مختلف چگونه رفتار میکنند.
شناخت: دومین هدف رفتار سازمانی این است که آنچه را افراد انجام میدهند بفهمند و درک نمایند.
پیش بینی: روابط علت و معلولی در سازمانها را بررسی میکند و رفتار آتی کارکنان را براساس قابلیتهای افراد پیش بینی میکند.
کنترل: هدف نهایی رفتار سازمانی است. کنترل رفتار کارکنان و گروهها در جهت هرچه بهتر شدن نتیجه عملکرد سازمان.
فهرست مطالب:
مقدمه
تعریف رفتار
رفتار سازمانی
سه پایه اصلی رفتار سازمانی
مدیر به عنوان تحلیل گر
اهمیت
اهداف رفتار سازمانی
مسیر رفتار سازمانی
و...
مبانی رفتار فردی در سازمان
مبانی رفتار فرد
ارتباط متغیرهای موثر بر رفتار افراد
نگرش
انواع نگرش
رابطه بین نگرش و رفتار
ارزش ها
انواع ارزش
شخصیت
شانزده ویژگی مهم شخصیتی
و...
مدیریت رفتار فردی از دیدگاه اسلام
مهم ترین شاخص های رفتار فردی در قرآن
و...
مبانی رفتار تیم
تعریف تیم
انگیزه های پیوند دهنده افراد در تیم
نقش تیم در رفتار سازمانی
تیم های رسمی
تیم های غیر رسمی
اصول و معیارهای کار تیمی
روحیه همکاری
انعطاف پذیری
اعتماد متقابل
علل احساس نیاز به کار تیمی
تیم از دیدگاه اسلام
ارتباطات در تیم
معنی واژه ارتباطات
انواع ارتباطات انسانی
مهارتهای چهارگانه ارتباط
و...
رهبری چیست؟
ویژگیهای منحصر به فرد رهبری
شایستگی های رهبری
شیوه رهبری
مشخصه های رهبری
وظایف رهبری
و...