پاورپوینت کامل و جامع با عنوان تاریخ ادبیات ایران 3 در 164 اسلاید

تاریخ ادبیات فارسی به بررسی تاریخی و جریان‌شناسی ادبیات زبان فارسی می‌پردازد. ادبیات فارسی پس از اسلام تاریخی هزار و صد ساله دارد. شعر فارسی و نثر فارسی دو گونه اصلی در ادب فارسی هستند. برخی کتاب‌های قدیمی در موضوع‌های غیرادبی مانند تاریخ، مناجات و علوم گوناگون نیز دارای ارزش ادبی هستند و با گذشت زمان در زمره آثار کلاسیک ادبیات فارسی جای گرفته‌اند.

آوازه برخی شاعران و نویسندگان ایرانی از مرزهای ایران بزرگ فراتر رفته‌است. شاعران و نویسندگانی همچون فردوسی، سعدی، حافظ شیرازی، مولوی، خیام و نظامی شهرتی جهانی دارند. در میان چهره‌های شناخته شده ادبیات معاصر پارسی در جهان می‌توان به صادق هدایت، محمدعلی جمال‌زاده، هوشنگ گلشیری و جلال آل احمد در ادبیات داستانی و شهریار، نیمایوشیج و احمد شاملو در چامه (شعر) اشاره کرد.

ادبیات در ایران پیش از اسلام به سروده‌های اوستا در حدود ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. این سروده‌ها که بخشی از سنت شفاهی ایرانیان باستان بوده‌اند سینه به سینه منتقل شده و بعدها بخش‌های کتاب اوستا را در دوران ساسانی پدیدآوردند. اوزان باستانی چامه در ایران ضربی و هجایی بودند و بنظر می‌رسد این شیوه در زبان پارسی باستان نیز مورد استفاده بوده‌است. در دوره اشکانیان ادبیات ایران تحت تأثیر نفوذ هلنیسم دچار دگرگونی شد. خنیاگران پارتی سرودهای محلی که تا پس از اسلام نام پهلوی نیز داشتند را قرائت می‌کردند و این نوع شعر با آلات موسیقیهمراه می‌شده‌است. با نفوذ اندیشه مانوی در سرزمین پهناور ایران و هنرگرایی آنان نوعی ادبیات شعرگونه مانوی به زبان‌های پارتی، پارسی میانه و سغدی در ایران پدید آمد. در آثار بدست آمده از واحه تورفان در کشور چین آثار پارسی فراوانی کشف شده که به این مقوله بازمی‌گردند. در دوران ساسانی نگارش بهبود یافت و آثار فقهی و دینی و داستانی بسیاری به نگارش درآمد که برخی مانندکارنامه اردشیر بابکان، درخت آسوریک، یادگار زریران، ماتیکان یوشت فریان نیز دارای جنبه‌های ادبی نیز بودند. با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی بسیاری از این نوشته‌ها از میان رفت و برخی نیز به دست زرتشتیان نجات یافته و عمدتاً به هندوستان منتقل گردید؛ که امروزه به ادبیات پهلوی شهرت دارند. دبیره (خط) به کار رفته در دوران پیش از اسلام برای نگارش آثار ادبی خط پهلوی، خط مانوی وخط سغدی بوده‌است و برخی آثار هم به پازند نوشته شده و به دین دبیره بوده‌اند.

در آغاز دوران اسلامی نشانه‌هایی از علاقه مردم به شعر کهن در برخی متون ثبت شده‌است که ترانه کودکان بلخوبصره نمونه‌هایی از آن است. به‌هرحال تحت تأثیر صنعت شعری عرب گونه‌ای نو از ادبیات در ایران پدید آمد که بیشتر مبتنی بر چامه (شعر) بود. این چامه قالبی گاهی در قالب‌های بومی عرب و گاهی در قالب‌های ابداعی ایرانی سروده می‌شد.

زمینه‌های فکری سرایش شعر نو، سالها پیش از نیما آغاز شده بود که برای پیگیری این نکته باید به شاعران و سرایندگان دوره مشروطه مراجعه کرد. ابوالقاسم لاهوتی، میرزا حبیب اصفهانی مترجمحاجی بابای اصفهانی و میرزاده عشقی از این زمره‌اند.

شعر نو جنبش شعری بود که با نظریات نیما یوشیج آغاز شد. از جمله شاعران متعلق به این جنبش شعری می‌توان به احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، منوچهر آتشی، طاهره صفارزاده، و محمود مشرف آزاد تهرانی (م. آزاد) اشاره کرد.

وزن در شعرهای نیما و اخوان با نوع شعری که احمد شاملو سراینده آن بود تفاوت دارد. شعر نیمایی دارای وزن عروضی بوده و تنها هجاهای شعر تساوی خود را از دست داده‌اند و کوتاه یا بلند می‌شوند ولی در شعر سپید که احمد شاملو آن را پایه‌گذاری کرد از وزن خبری نیست و به جای آن از تصویر سازی واژگانی و موسیقی درونی استفاده می‌شود.

فهرست مطالب:

فصل اول: ویژگی های شعر و تحول آن در عهد صفوی

ویژگی های شعر

تنوع سبک ها

تشخیص

کاربرد تمثیل یا ارسال المثل

رواج تک بیت

سادگی لفظ و تازگی زبان

افراط در کاربرد صور خیال

رواج سبک هندی

چیرگی معنی بر لفظ

مبالغه در ایجاز

تکرار قافیه

و...

فصل دوم: ویژگی های شاعران عهد صفوی

مضمون یابی

پیروی از خیال

پیراستگی

هندی سرایی یا مکتب هندی

ممارست

کاربرد تشخیص در تمثیل

و...

فصل سوم: موضوعات شعر و انواع آن در عهد صفوی

بعضی اطلاعات لازم

ماده تاریخ

ساده معما

هزل، هجو و طنز

شهر آشوب یا شهر انگیز

حماسه های تاریخی

حماسه های دینی

داستان سرایی

قصیده گویی و مدیحه سرایی

و...

فصل چهارم: شاعران معروف عهد صفوی

اهلی

مثنوی های اهلی

وحشی بافقی

آثار وحشی

ویژگی های اشعار وحشی

کلیات محتشم کاشانی

شیخ بهایی

آثار شیخ بهایی

ویژگی های شعر بهایی

کلیم کاشانی

شعر کلیم

ویژگی های شعر کلیم

صائب تبریزی

ویژگی های شعر صائب

و...

فصل پنجم: افشاریه و زندیه

میرزا مهدی خان استر آبادی

ویژگی های نثر میرزا مهدی خان

آثار لطفعلی آذر بیگدلی

مشتاق اصفهانی

و...

فصل ششم: اوضاع اجتماعی و ادبی ایران در دوره قاجاریه

اصلاحات فرهنگی و آموزشی امیر کبیر

نهضت بازگشت ادبی در این دوره

نظر مخالفان درباره نهضت بازگشت

نظر موافقان نهضت بازگشت

فصل هفتم: شاعران معروف اوایل دوره قاجار

آثار صبای کاشانی

آثار نشاط

سبک نشاط

آثار مجمر اصفهانی

آثار وصال شیرازی

سبک وصال

فروغی بسطامی و سبک او

سروش اصفهانی و آثار او

قاآنی شیرازی

یغمای جندقی

آثار یغما

محمود خان صبا

فصل هشتم: نثر نویسان معروف دوره اول قاجاریه

آثار قائم مقام

سبک نثر قائم مقام

فاضل خان گروسی

آثار حاجی فرهاد میرزا

سبک و آثار امیرنظام گروسی

آثار محمد حسن خان اعتماد السلطنه

فصل نهم: تاریخ نویسی، تذکره ها و کتب شرح احوال

تاریخ نویسی

مآثر سلطانیه

تاریخ نو

ناسخ التواریخ

تاریخ قاجاریه یا تاریخ ناصری

تاریخ تبریز

تذکره ها

مجمع الفصحا

کتب شرح احوال

القصص العلما

گنج دانش

نامه دانشوران

فصل دهم: چاپ و چاپخانه

روزنامه و روزنامه نویسی

روزنامه وقایع اتفاقیه

روزنامه دولت علیه ایران

روزنامه ملت سنیه ایران

روزنامه دولت ایران

دو روزنامه فرانسوی

و...

فصل یازدهم: آشنایی با دارالفنون

کتابها و علوم رایج در دارالفنون

و...