آدرین-ماری لژاندر (به فرانسوی: Adrien-Marie Legendre) (تلفظ فرانسوی: [adʁiɛ̃ maʁi ləʒɑ̃:dʁ]) (زاده ۱۸ سپتامبر ۱۷۵۲ در پاریس - درگذشته ۱۰ ژانویه ۱۸۳۳ در پاریس)، ریاضیدان فرانسوی بود.
از مهمترین کارهای لژاندر، تبدیل لژاندر یا بسط لژاندر است که در مباحث زیادی از فیزیک نظری از جمله در مکانیک کوانتومی کاربرد دارد.
چندجملهایهای لژاندر (Legendre polynomials) جوابهای معادله دیفرانسیل معمولی زیر، موسوم به معادله دیفرانسیل لژاندر هستند:
فهرست مطالب:
مبنای فیزیکی
پتانسیل بار نقطه ای
چند جمله ای های لژاندر
تابع مولد
شکل برداری
بسط سری
حالت های خاص
نمودار
دوقطبی الکتریکی
روابط بازگشتی
معادله دیفرانسیل
پاریته
کرانهای بالا و پایین
شکل خود الحاقی معادله دیفرانسیل
تعامد
سری لژاندر
میدان گرانشی زمین
کره رسانا در میدان یکنواخت
پتانسیل الکتروستاتیکی یک حلقه باردار
فرمول رودریگز
انتگرال اشلافلی
بسط یک موج تخت بر حسب امواج کروی: معادله ریلی
تابع بسل کروی بر حسب چند جمله ایهای لژاندر
توابع وابسته لژاندر
میدان القای مغناطیسی یک حلقه جریان
قانون بیو ساوار
سری لاپلاس
میدان های گرانی
و...
تابع گاما تعمیم تابع فاکتوریل است از مجموعه اعداد طبیعی به مجموعه اعداد حقیقی و مختلط و برای یک عدد مختلط با بخش حقیقی مثبت به شکل زیر تعریف میشود:
در ضمن برای هر عدد طبیعی z داریم:
همچنین میتوان ثابت کرد که:
این تابع در بسیاری از تابعهای توزیع احتمال ظاهر میشود و در زمینههای مختلفی از جمله آمار و احتمال کاربرد دارد.
تعریفتعریف اصلینمایش این تابع با کاری از لژاندر است. اگر بخش حقیقی عدد مختلط مثبت باشد، در آنصورت انتگرال زیر:
مطلقا همگرا است. به این انتگرال، انتگرال اویلر نوع دوم نیز گفته میشود. انتگرال اویلر نوع اول، به نام تابع بتا شناخته میشود. با انتگرالگیری جزءبهجزء میتوان رابطهی بازگشتی زیر را به دست آورد:
با توجه به اینکه به ازای های حقیقی و مثبت، از رابطهی بالا نتیجه میشود:
دیگر تعریفها
دو ضرب نامتناهی زیر را که به ترتیب لئونارد اویلر و وایرشتراس بهدست آوردهاند، تعریفهای دیگری برای تابع گاما هستند:
که در آن ثابت اویلر-ماسکرونی نامیده میشود.
فهرست مطالب:
تعریف تابع گاما: حد نامتناهی (اویلر)
رابطه بازگشتی
تعریف تابع گاما: انتگرال معین (اویلر)
تعریف تابع گاما : حاصلضرب نامتناهی وایرشتراوس
نماد گذاری فاکتوریل
واگرایی
نمودار
فاکتوریل دوگانه
مقادیر خاص
نمایش انتگرالی
تابع دی گاما
تابع پلی گاما
تابع زتای ریمان
بسط مک لورن
سری استرلینگ
تابع بتا
دقت سری استرلینگ
تابع بتا بر حسب گاما
شکلهای دیگر تابع بتا
تابع بتای ناکامل
توابع گامای ناکامل
بسط های مجانبی
انتگرال های نمایی
انتگرالهای خطا
و...