حسابداری زبان تجارت خوانده میشود. زیرا از طریق تهیه گزارشهای مالی، اطلاعات لازم را دربارهٔ واحدهای اقتصادی در اختیار اشخاص ذینفع و ذیعلاقه و ذیحق قرار میدهد. این اشخاص شامل مدیران، صاحبان سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمانهای مالی و اقتصادی دولت و از این قبیل هستند. از منظری دیگر از حسابداری با نام سیستم اطلاعاتی حسابداری Accounting Information System یاد میشود که برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی مؤثر بر سازمانها و واحدهای تجاری و گزارش اثرات این گونه رویدادها به تصمیمگیرندگان، طراحی شده است.
طبق «بیانیه اساسی تئوری حسابداری»: حسابداری عبارت است از فرایند شناسایی، اندازهگیری و ثبت و گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیمگیریهای آگاهانه به وسیله استفاده کنندگان آن اطلاعات. بیانیه در تشریح این تعریف آورده است بر اساس دیدگاهی جامع، «اطلاعات حسابداری» را میتوان «اطلاعات اقتصادی» تلقی کرد.
گاهی اوقات به اشتباه از مفهوم دفترداری برای تعریف حسابداری استفاده میشود. دفترداری عبارت است از: فن ثبت، طبقهبندی و خلاصه سازی مبادلات واحد تجاری. البته این عملیات در گذشته صرفاً در دفاتر حساب انجام میشد. اما امروزه ثبتهای حسابداری با استفاده از کامپیوتر انجام میشود. حسابداری مفهوم وسیع تری از دفترداری را دربر میگیرد. در واقع دفترداری بخشی از وظایف حسابدار است. همه حسابداران از مجموعه قواعد یکسان تحت عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری برای تهیه گزارشهای حسابداری استفاده میکنند.
اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه گزارشهای مالی را تشکیل میدهد. در واحدهای بازرگانی، فعالیتهایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینههای جاری مانند اجاره، حقوق، بهای آب و برق از جمله معاملات روزمره است.
مراحلبه طوری که از تعریف فن حسابداری بر میآید این فن دارای ۴ مرحله میباشد:
ثبت فعالیتهای مالیطبقهبندی اقلام ثبت شدهتلخیص اقلامتفسیر نتایج حاصله از بررسی اقلام خلاصه شدهمفاهیم اصلی حسابداریمفاهیمی مثل بدهکار، بستانکار، تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی، دفتر کل، معین، تفضیلی و دفتر روزنامه از مفاهیم پایهای حسابداری است. (منظور از دفتر هر واسطی است که توانایی ثبت وبازیابی اطلاعات را داشته باشد)
فهرست مطالب:
فصل اول: بسط و تکامل مبانی نظری و عملی حسابداری و گزارشگری مالی
مقدمه
تعریف حسابداری
اصول و مفاهیم حسابداری
مفاهیم بنیادی حسابداری
فرض واحد اندازه گیری
فرض دوره مالی
اصول حسابداری
طبقه بندی درآمد
و...
فصل دوم: حسابداری میانه
نظریه های مربوط به اندازه گیری سود خالص
نظریه عملکرد جاری
نظریه شمول کلی
دلایل طرفداران نظریه عملکرد جاری
دلایل طرفداران نظریه شمول کلی
اجزای تشکیل دهنده گزارش مالی
صورتحساب سود و زیان، شکل و نحوه ارائه آن
شکل یک مرحله ای
طبقه بندی صورتحساب سود و زیان
و...
فصل سوم: ترازنامه یا صورت وضعیت مالی
مقدمه
مفهوم و کاربرد ترازنامه
استفاده کنندگان ترازنامه
طبقه بندی اقلام ترازنامه
مفهوم دارایی
انواع دارایی
دارایی های جاری
موجودی نقد
سرمایه گذاری موقت
حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری
حساب ها و اسناد دریافتنی غیر تجاری
موجودی ها
طریقه محاسبه قیمت تمام شده موجودی کالا
سفارشات مواد و کالا
و...
فصل چهارم: صورت جریانهای نقدی
مزایای صورت جریانهای نقدی
شکل و محتوای صورت جریان نقدی
مفهوم وجه نقد
طبقه بندی اقلام صورت جریانهای نقدی
فعالیت های سرمایه گذاری
جریان های نقدی ورودی
جریانهای نقدی خروجی
فعالیت های تامین مالی
و...
فصل پنجم: حسابداری وجوه نقد
وجوه نقد
دسته بندی وجوه نقد موسسه
تنخواه گردان
صندوق
حساب بانک
صورت حساب بانکی
صورت مغایرت بانکی
و...
فصل ششم: روشهای ثبت سرمایه گذاری
مقدمه
تعاریف
و...
فصل هفتم: مطالبات
روش حذف مستقیم
روش ایجاد ذخیره
روشهای بر آورد مطالبات مشکوک الوصول
روش تجزیه سنی
روش شناسایی ویژه
اسناد دریافتنی
سفته
تنزیل اسناد دریافتنی
و...
فصل هشتم: حسابداری موجودی کالا
انواع موجودی ها
گردش موجودی ها
گردش بهای تمام شده
سیستم ثبت موجودیها
سیستم ثبت دایمی
روش میانگین موزون
و...
فصل نهم: حسابداری داراییهای ثابت مشهود و نا مشهود
مقدمه
دارایی ثابت مشهود
دارایی های ثابت
روشهای تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
معاوضه
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
انواع مخارج سرمایه ای
و...