گزارش تخصصی معاون و مربی پرورشی و مشاوران

این گزارش شامل 13 صفحه ودر قالب وررد وقابل ویرایش است که میتواند مورد استفاده مدیران معاونان و معلمان قرار گیرد

پروژه مقایسه میزان فرسودگی شغلی و سلامتِ روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی

نوع فایل: word

قابل ویرایش 115 صفحه

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ میزان فرسودگی شغلی و بهداشت روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی در شهرهای شوش، اندیمشک و دزفول است. این پژوهش از نوع علّی –

مقایسه ای می باشد. به منظور گرد آوری داده ها از پرسشنامۀ 23 سئوالی فرسودگی شغلی مسلش و جکسون و پرسشنامۀ بهداشت روانی گُلدبرگ (GHQ) استفاده شده است.

جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی شهرهای دزفول، شوش

و اندیمشک هستند.

برای تجزیه و تحلیل داده ها در قسمت آمار استنباطی از روش گروه های مستقل T برای

فرضیه های اصلی و همچنین روش همبستگی رگرسیون اینتر (ورود مکرر) برای فرضیه های جانبی استفاده گردید. فرضیه های این پژوهش به شرح زیرند:

1)بین فرسودگی شغلی معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی تفاوت وجود دارد.

2)بین بهداشت روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی تفاوت وجود دارد.

در نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص گردید که تفاوت معناداری بین فرسودگی شغلی معلمان عادی و معلمان استثنایی وجود دارد و همچنین بین بهداشت روانی معلمان عادی و معلمان استثنایی نیز تفاوت معناداری یافت شد. میان متغیرهای میزان تحصیلات، حقوق و سابقه با بهداشت روانی رابطه وجود داشت ولی در مورد متغیر سن و وضعیت تأهل رابطه ای یافت نگردید

و نیز میان متغیر سن با فرسودگی شغلی رابطه معنی دار بود ولی بین متغیرهای میزان تحصیلات، حقوق، سابقه و وضعیت تأهل رابطه ای یافت نشد.

مقدمه:

روانشناسی علم تحقیق در موجودات زنده بویژه در تفکر، احساس و رفتار بشر است به همین دلیل از چندی پیش روانشناسان علاقه شدیدی نسبت به مشکلات عملی که برای افراد بشر پیش می‌آید

و راه‌حل‌هایی که می‌توان برای آنها پیشنهاد داد پیدا کرده‌اند. منظور روانشناسی علاوه بر پیشرفت علمی و صنفی بهبود بخشیدن به زندگی انسان نیز هست این علاقه روزافزون روانشناسان به مسائل روزمره و عملی بشر موجب شده که دانش ما در افراد و بویژه کسانی که دچار مشکلات روانی هستند به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد. عدم سازش و وجود اختلالات رفتاری در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادلی زندگی می‌کنند. بنابراین در مورد همه افراد اعم از کارگر، دانش‌پژوه، زارع، پزشک، مهندس، معلم، استاد دانشگاه و... خطر ابتلا به ناراحتی‌های روانی از جمله استرس  (فشار روانی) وجود دارد؛ به عبارت دیگر، هیچ انسانی در برابر امراض مصونیت ندارد. البته دانستن اینکه هر فردی ممکن است گرفتار ناراحتی و فشارهای روانی شود خودبه‌خود کافی نیست زیرا سلامت روانی تنها منحصر به تشریح عمل اختلالات رفتار نیست بلکه هدف اصلی آن پیشگیری از وقوع ناراحتی‌هاست. پیشگیری به معنای وسیع آن عبارت است از به وجود آوردن عواملی که مکمل زندگی سالم و طبیعی است به علاوه درمان اختلالات جزئی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماری‌های شدید روانی است. همچنین به موازات تغییر و تحولاتی که در جسم انسان صورت می‌گیرد، روان او هم دستخوش تغییراتی می‌گردد. ( بختیاری‌فر، شرف‌الدین، مکرانی، 85-84).

استرس فرسودگی بدنی یا عاطفی است که بر اثر مشکلات و مسائل واقعی یا ذهنی پدید می‌آید. استرس نوعی نیاز جسمی یا ذهنی است که در ما پاسخ‌های خاصی را برمی‌انگیزد و به ما امکان می‌دهد تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم. مقادیر کم استرس قادر است عملکرد ما را در اوضاع و احوال خاصی مثل ورزش و کار بهبود بخشد. اما استرس بیش از حد به سلامتی شخصی آسیب می‌رساند. از جمله الگوهای رفتاری ایجاد کننده یا تشدیدکننده استرس هم می‌توان ناشکیبایی

و پرخاشگری، عدم اعتماد به ‌نفس و احساسات سرکوب‌گری مثل تنش یا اضطراب را برشمرد.

(اکبری، اقبالی‌نژاد، 1385).

آموزش و پرورش مهمترین نهاد اجتماعی برآمده از متن جامعه و در عین حال سازنده و تکامل دهنده آن است. تأثیر آموزش و پرورش در پیشرفت جامعه امری کاملاً محسوس است، آموزش و پرورش تنها عاملی است که در سایه برنامه‌های دقیق و حساب شده و نیروهای کارآمد خود قادر است به نیازهای اجتماعی پاسخ مساعد و قطعی بدهد. آموزش و پرورش قابلیت و توان نیروی انسانی را ارتقاء می‌بخشد و در شکوفا ساختن استعدادهای افراد نقش مؤثری دارد. میزان موفقیت و کارآیی یک نظام آموزشی بستگی به عوامل و عناصر آن و چگونگی بهره‌برداری از آنها دارد، در یک نظام آموزشی عوامل و عناصر گوناگونی دخالت دارند که هر یک سهم کم و بیش مهمی در این امر می‌توانند داشته باشند مانند: اهداف و برنامه‌های آموزشی، کتب درسی، معلمان، امکانات و وسایل آموزشی و کمک آموزشی که از این جمله‌اند. اگر نگوییم در این میان معلمان بیشترین اهمیت را دارند حداقل می‌توانیم بگوییم از جمله با اهمیت ترین عوامل هستند، چرا که در واقع آنان هستند که بایستی اهداف آموزشی را به تحقق برسانند و محتوای کتب درسی را تدریس نمایند و امکانات و وسایل آموزشی را به نحو مطلوب بکار گیرند. (حسینی‌مجد، پلیمی نسب، گیلانی‌اصل، 1377).

در سالهای اخیر پدیده فرسودگی شغلی  توجه بیشتری از محققان و دست‌اندرکاران بهره‌وری نیروی انسانی را به خود جلب کرده است. حجم دقیق فرسودگی شغلی مشخص نیست، با این حال به دامنه وسیعی از نیروی انسانی صدمه می‌زند. اصطلاح فرسودگی شغلی را اولین ‌بار فروید نبرگر  در سال 1974 برای توصیف سندرمی به کار برد که شامل خستگی و کناره‌گیری بود. این پدیده علائم روانی، جسمانی و هیجانی متعددی ایجاد می‌کند. علائم جسمانی آن کاهش انرژی، خستگی مزمن، ضعف، افزایش آسیب‌پذیری به بیماریها، سردردهای مزمن، تنش عضلانی، دردهای پشت، شکایات متعدد جسمانی و اختلال خواب هستند.

علائم هیجانی آن درماندگی، ناامیدی، افزایش تنش و تعارض در خانه، افزایش حالت‌های منفی عصبی مثل: بی‌قراری، عصبانیت، تحریک‌پذیری و کاهش حالات عاطفی مثبت مانند: صمیمیت، فروتنی و ادب. علائم روانی آن شامل: نارضایتی و نگرش‌های منفی نسبت به خود، شغل، زندگی و در نهایت رفتارهای کناره‌گیری از کار(غیبت و فرار از کار) می‌باشد. عامل اصلی اختلال فرسودگی شغلی تماس طولانی با استرس(فشار روانی) ناشی از کار می‌باشد. عواملی که باعث فشار روانی می‌شوند به سه دسته تقسیم می‌گردند:

1) عوامل محیطی شامل : عدم اطمینان اقتصادی، عدم اطمینان سیاسی، تحولات اجتماعی، عدم اطمینان تکنولوژی.

2) عوامل فردی شامل : میزان تغییر و حوادث مهم زندگی، شخصیت، ادراک، تفاوت‌های فردی، ارزشها.

3) عوامل سازمانی که شامل : الف- عوامل مربوط به خود سازمان ؛ مثل : خط و مشی‌های سازمانی، ساختار سازمانی، عدم امنیت شغلی و امکان ارتقاء و پیشرفت، فرآیند سازمانی، کنترل بالا

و آزار دهنده، تعارض در هدف.

ب- عوامل مربوط به شغل ؛ مثل : سنگینی شغل، تعارض نقش، مسئولیت، فقدان حمایت اجتماعی، تحرک جغرافیایی و تفریط نقش.

غیر از عوامل فوق عوامل دیگری چون فرصت‌ های اندک برای ارتقاء، وجود قوانین و مقررات خشک

و غیرقابل انعطاف، سبک مدیریت و سرپرستی واحد کار می‌توانند در ایجاد فرسودگی شغلی نقش اساسی ایفاء نمایند. در خارج از کشور تحقیقات زیادی در این رابطه انجام گرفته که نشان‌ دهنده اهمیت این موضوع برای سازمان های دولتی و غیردولتی است. میزان این مشکل در سازمان‌ های مختلف، متفاوت است. برخی از این پژوهش ‌ها که در آمریکا، انگلستان، فنلاند، آفریقای جنوبی

و دیگر کشورها صورت گرفته، میزان فرسودگی شغلی را در پرسنل بهداشتی- درمانی و متخصصین بالینی نسبت به پرسنل غیر بهداشتی – درمانی بیشتر گزارش کردند. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بیشترین فرسودگی شغلی مربوط به کارکنان واحدهای بهداشتی و کمترین فرسودگی مربوط به کارکنان ادارات عمومی، سازمانی، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی است. بایرون (2001) بر این باور است که ریشه‌های شکست و موفقیت شغل را باید در فرهنگ سازمانی جستجو کرد. مسلش  (2004) معتقد است که حجم زیاد کار، میزان کنترل و پاداش کم، نداشتن روابط اجتماعی، تبعیض در محیط کار، جوّ بسته و ناسالم و فرهنگ سازمانی ضعیف از عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی است. اسپکتور  (2000) معتقد است معلمانی که از فرسودگی شغلی رنج می‌برند از لحاظ هیجانی خسته‌اند، انگیزه کار در آن‌ها کم است، افسرده هستند و انرژی و شور و هیجان اندکی برای انجام دادن کار دارند. فرسودگی شغلی نه فقط در زندگی حرفه‌ای معلمان تأثیر دارد، بلکه زندگی شخصی

 و اجتماعی او را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. معلمان فرسوده نسبت به دیگران رفتار منفی پیدا می‌کنند، اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و به سبب احساس بی‌کفایتی و کاهش توانایی در انجام دادن کارها، تصمیم به ترک کار خود می‌کنند. (اسپکتور.2001).

فرسودگی شغلی باعث به وجود آمدن احساس ناامیدی، بدگمانی، ناتوانی، رنجش و شکست می‌شود. این عکس‌العمل‌های عصبی منجر به افسردگی می‌شوند. تحقیقات موس ‌و بلینگ (1981) دال بر این است که عواملی نظیر تنش دائم، احساس خطر، رقابت شدید، کشمکش و تضاد در محیط کار، بیزاری از شغل و فقدان ارتباطات انسانی صحیح سبب می‌گردند که فرد احساس کند شغلش بی‌معنی است. چنین حالاتی در شغل باعث می‌شود که فرد احساس تنش کاری، کوفتگی، تحلیل قوا، درماندگی

و در نتیجه فرسودگی شغلی از خود نشان دهد. عامل‌های متعددی همواره به عنوان منابع فشارهای روانی(استرس) در محیط کار وجود دارند، از قبیل عامل‌های محیطی و فیزیکی چون سروصدا، ازدحام، نور و صوت نامناسب، عامل‌های انسانی چون تعارض با افراد دیگر، عامل‌ های سازمانی چون تراکم کاری، سیاست‌گذاری نادرست و... در مقابل این استرس ‌ها (فشارهای روانی) اگر شخص قادر به مقابله مؤثر با آنها نباشد، دستخوش عوارض متعدد جسمی و روانی و رفتاری می‌شود و طولانی شدن فشارهای روانی ممکن است موجب کاهش رضایتمندی از شغل و منجر به فرسودگی شغلی شود که پیامد آن کسالت، بی‌تفاوتی و کاهش اثربخشی، خستگی، ناکامی و حتی دلسردی در شخص می‌شود. فرسودگی شغلی نه تنها با بهداشت روانی یک شخص بلکه با میزان بهره‌وری او نیز رابطه دارد. لذا آشنا شدن با روش‌های مقابله مؤثر با فشارهای روانی(استرس ‌ها) و غلبه بر فرسودگی شغلی می‌تواند به ارتقای بهداشت روانی و افزایش اثربخشی و بهره‌وری نیروی انسانی کمک کند.

فهرست مطالب:

چکیده

فصل اول : کلیّات

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف کلی

اهداف جزئی

فرضیه های پژوهش

تعاریف و اصطلاحات

تعاریف نظری مفاهیم

تعاریف عملیاتی مفاهیم

فصل دوم : ادبیّات تحقیق

پیشینه نظری

مفهوم فرسودگی شغلی

علل پیدایش فرسودگی شغلی

علل فرسودگی شغلی در مجموع

اثرات عمدۀ فرسودگی شغلی

نشانه های مرضی فرسودگی شغلی

نشانه های فرسودگی شغل

رابطۀ فرسودگی شغلی و ویژگی های شخصیتی

فرسودگی شغلی در معلمان و علل آن

فرسودگی شغلی در معلمان مرد و زن

رابطۀ فرسودگی شغلی معلمان با سنوات خدمت

فرسودگی شغلی معلمان و مدرک تحصیلی

راهکارهای پیشگیری ، درمان و بهبودی فرسودگی کاری

رویکرد های مختلف نسبت به فرسودگی شغلی :

رویکرد بالینی

رویکرد روان شناختی _ اجتماعی

رویکرد تبادل شرنیس

مفهوم بهداشت روانی

تعریف بهداشت روانی براساس مکاتب مختلف روان شناسی :

مکتب زیست گرایی

مکتب روانکاوی

مکتب رفتارگرایی

مکتب انسان گرایی

مکتب بوم شناسی

موارد تأثیر گذار در سلامت روانی فردی

انقلابات بهداشت روانی

عوامل مؤثر بهداشت روانی

بهداشت روانی در دوره بزرگسالی

اشتغال و بهداشت روانی زنان

بهداشت روانی معلمان در مقابل کودکان استثنایی

پیشینه تحقیقاتی

تحقیقات انجام شده در داخل کشور

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

فصل سوم : روش تحقیق

روش پژوهش

جامعه آماری

حجم نمونه و روش نمونه گیری

ابزار جمع آوری اطلاعات

روش اجرای تحقیق

تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم : یافته های پژوهش

یافته های توصیفی

یافته های مربوط به فرضیه ها

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری

پیشنهادات

محدودیتها و مشکلات تحقیق

خلاصۀ تحقیق

منابع فارسی

منابع لاتین

ضمائم

فهرست نمودارها:

نمودار 3-1

نمودار 3-2

نمودار 3-3

نمودار 3-4

نمودار 3-5

نمودار 4-1

نمودار 4-2

نمودار 4-3

نمودار 4-4

نمودار 4-5

نمودار 4-6

فهرست جداول:

جدول 3-1

جدول 3-2

جدول 3-3

جدول 3-4

جدول 3-5

جدول 4-1

جدول 4-2

جدول 4-3

جدول 4-4

جدول 4-5

جدول 4-6

جدول 4-7

جدول 4-8

منابع ومأخذ:

1) ابراهام . ک . کورمن ، روان شناسی صنعتی و سازمانی ، ترجمۀ : شکرکن . حسین ، انتشارات رشد، چاپ اول ، (1380).

2) احقر ، قدسی (1385) ، بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران

دورۀ راهنمایی شهر تهران ، فصلنامۀ تعلیم و تربیت ، شمارۀ 86.

3) اقلیـما ، مصطفی . راهب ، غنچه . امیر یزدانی ، فرزانه (1384) ، رابطۀ وضـعیت حمایـت هـای اجتماعی با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی ، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مددکاری اجتـماعی،

دورۀ پنجم / شمارۀ 21 /  بهار 84 / ص 55- 46.

4) اکبری ، سمیه . اقبالی نژاد ، ندا (1385) ، بررسی رابطۀ پرخاشگری با استرس در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ، پایان نامۀ کارشناسی.

5) بابلی ، عزیزالله (1379) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی مدیران دبیرستان های پسرانۀ شهر تهران

و رابطۀ آن با روش های مقابله ای آنها ، فصلنامۀ مدیریت در آموزش و پرورش، دورۀ هفتم،

شمارۀ 44-60 .

6) بحری بینا باج ، نرجس . مقیمیان ، مریم . عطار باشی ، مریم . قرچه ، معصومه ، بررسی ارتباط فرسودگی شغلی و سلامت روانی در حرفۀ مامایی و پرستاری ، مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی

و خدمات بهداشتی- درمانی گناباد.

7) بختیاری فر ، ایران . شریف الدین ، هدا . مکرانی ، مونا (1385) ، مقایسۀ سلامت روان و خودپنداره در دانشجویان روان شناسی و غیر روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

8) بدری گرگری ، رحیم (1374) ، سندرم روان شناختی و فرسودگی شغلی معلمان و مکانیزم های مقابله ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

9) برنز ، دیوید ، شناخت درمانی روان شناسی افسردگی.

10) بهرام زاده ، حسین علی (1382) ، عوامل استرس شغلی در محیط کار ، مجلۀ مدیریت ،

سال سیزدهم ، فروردین و اردیبهشت.

11) بهنیا ، غلامرضا (1379) ، رابطۀ فرسودگی شغلی و خشنودی و سلامت روانی با توجه به

متغیر تعدیل کنندۀ سرسختی در دبیران مرد و دروس ریاضیات، علوم اجتماعی، فیزیک و ادبیات

نظام جدید متوسطۀ استان خوزستان در سال تحصیلی 77 - 78 ، اهواز ، شورای تحقیقات ادارۀ کل آموزش و پرورش استان خوزستان. 

12) بیرشک ، بهروز . خاکپور ، رضا (1377) ، بررسی میزان شیوع سندرم فرسودگی شغلی در مشاوران و روان درمانان مرد ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال چهارم / شمارۀ 3.

13) پیامی ، میترا (1379) ، بررسی وضعیت حمایت های اجتماعی و ارتباط آن با فرسودگی شغلی پرستاران مراقبت های ویژه ، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی

استان زنجان، شمارۀ 33 / زمستان 79 .

14) پالاهنگ ، حسن . نصر ، مهدی . براهنی ، محمد تقی . شاه محمدی ، داوود (1375)،

بررسی همه گیر شناسی اختلال های روانی در کاشان ، مجلۀ اندیشه و رفتار ، (2)4 ، 19 – 27.

15) جعفرپور ، حسن (1376) ، "ارتباط بین سخت روئی و فرسودگی شغلی در معلمان مدارس

عادی و مدارس استثنایی" ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشکدۀ روان شناسی و علوم تربیتی،

دانشگاه تهران.

16) حاجبی ، احمد . خواجه الدین ، نیلوفر . حکیم شوشتری ، میترا . (1382) ، ارتباط درک از مرکز کنترل و نشانگان فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در یک بیمارستان روان پزشکی ، آرشیـو Sid .

17) حسینی مجد ، بهروز . پلیمی نسب ، حبیب اللّه . گیلانی اصل ، محمد ابراهیم (1377)،

بررسی رابطه بین وضعیت اقتصادی و خودپندارۀ معلمان مرد آموزش و پرورش ناحیۀ 3 اهواز،

پایان نامۀ کارشناسی.

18) حق شناس ، حسن . رضائیان ، محمود . صُنعی ، بهرام . هوشمند ، اشرف السادات (1382)، بهداشت روانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان بهشت زهرا (س) ، مجلۀ پژوهشی حکیم،

دورۀ ششم / شمارۀ چهارم.

19) حیاتی مطلـق ، محمد (1386) ، بررسی رابطـه بین مهـارت های انسانی مدیران

و بهـداشـت روانی دبیران شهرستان دزفول ، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.

20) حکیم شوشتری ، میترا . خواجه الدین ، نیلوفر . عرب گل ، فریبا . الهی ، فاطمه (1383)،

ارتباط سندرم فرسودگی شغلی مادران پرستار با مشکلات رفتاری کودکان آنها ، تازه های علوم شناختی، سال 6 / شمارۀ 1 و 20 .

21) خاکپور ، رضا (1376) ، بررسی میزان شیوع سندرم فرسودگی شغلی در بین مشاوران 

و روان درمانگران متخصص ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

22) خدا رحیمی ، سیامک . بیت مشعل ، بلقیس (1380) ، بهداشت روانی ، انتشارات جهاد  دانشگاهی استاد فارس.

23) دوا ساز ایرانی ، رضا (1383) ، ادغـام برنامۀ بهـداشت روانی در شبکۀ مراقبـت های بهداشتـی اولیۀ اندیمشک ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال دهم / شمارۀ 1 و 2 / 110- 115.

24) رسولیان ، مریم . الهی ، فاطمه . افخم ابراهیمی ، عزیزه (1383) ، ارتباط فرسودگی شغلی

با ویژگی های شخصیتی در پرستاران ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال نهم / شمارۀ 4 / 18- 24.

25) رضایی ، علیرضا (1374) ، بررسی شیوع، منابع و علائم استرس در میان معلمان ایرانی،

مجموعۀ مقالات اولین سمینار استرس ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

26) زارعی ، فرامرز (1379) ، بررسی نشانگان فرسودگی شغلی مشاوران مدارس شهر قزوین،

پایان نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره ، دانشگاه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.

27) سازمان امور اداری و استخدامی کشور (1363) ، نگاهی به مشکلات و نارسائی های نظام اداری، نشریۀ شمارۀ 2، مرکز مطالعات و پژوهش های اداری، تهران.

28) ساعتچی ، محمود (1375) ، روان شناسی کاربردی برای مدیران در خانه ، مدرسه ، سازمان، تهران ، نشر ویرایش.

29) ساعتچی ، محمود (1376) ، روان شناسی بهره وری ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات نشر ویرایش.

30) سعادت ، اسفندیار (1375) ، تأثیر تحلیل رفتگی بر کارآیی نیروی انسانی ، مجلۀ دانش مدیـریت،

33 – 43.

31) سلیمانی ، علی (1381) ، بررسی رابطۀ بین استرس شغلی و سلامت روان با توجه به نقش

تعدیل کنندۀ تیپ شخصیتی A و جایگاه مهار در کارکنان مرد مجتمع پتروشیمی بندر امام

شهرستان ماهشهر، پایان نامۀ کارشناسی ارشد).

32) علوی ، سید امین اللّه (1376) ، روان شناسی مدیریت و سازمان ، تهران ، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.

33) سنایی ، ظفر ، نشریه خبری- آموزشی کارگزاران معرفت.

34) شالچی ، بهزاد (1380) ، بهداشت روانی ، روزنامۀ اطلاعات ، شمارۀ 22414 ، 17 بهمن 1380.

35) شاملو ، سعید (1383) ، بهداشت روانی ، ویرایش دوم ، تهران ، انتشارات رشد.

36) شکرکن ، حسین (1368) ، فشار روانی ، عمل و تأثیر آن بر سلامتی تن و روان و کارآمدی کارکنان سازمانها ، تهران ، انتشارات واژرنگ ، چاپ اول.

37) صیادی ، وحید (1380) ، بررسی رابطه میان بـرون گرایی- درون گرایـی ، نگرش کارکـنان

بـه سبک مدیریت و بهداشت روانی کارکنان ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشگاه تهران.

38) طلایی ، علی . محمدنژاد ، مریم . ثمری ، علی اکبر . (1386) ، فرسودگی شغلی و عوامل وابسته به آن در کارکنان مراکز بهداشتی- درمانی مشهد ، فصلنامۀ اصول بهداشت روانی ،

سال نهم/ پاییز و زمستان 86 / شمارۀ 35 و 36 / ص 144 - 135.

39) طوفی ، زهرا (1382) ، بررسی عوامل پیش بینی کنندۀ فرسودگی شغلی در معلمان کودکان

عقب مانده و عادی در شهرستان بیرجند.

40) عبدی ، هما . شهبازی ، لیلی (1380) ، استرس شغلی در پرستاران شاغل در بخش

مراقبت های ویژه و ارتباط آن با فرسودگی شغلی آنها ، مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی– درمانی شهید صدوقی یزد ، سال نهم / شمارۀ3 / پاییز 80 / ص 64.

41) غباری بناب ، باقر . نبوی ، محمد . شیرکول ، ماندانا (1384) ، عوامل مؤثر بر بروز فرسودگی شغـلی معـلمان دانـش آمـوزان نابـینا ، ناشنـوا و عـادی در مقطـع راهنـمایی شهر تهران،

مجـلۀ روان شناسی و علوم تربیتی ، سال 35 / شمارۀ 2 / ص 135- 109.

42) فرهمند ، فاطمه (1386) ، استرس و فرسودگی شغلی در معلمان ، تهران انتشارات حوا.

43) فیلیان ، عماد (1371) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی و ارتباط آن با روش های مقابله ای به کار گرفته شده توسط پرستاران بیمارستان های آموزشی تهران ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد پرستاران، تهران.

44) کاویانی ، حسین . عبدلی ماسوله ، فتانه . خاقانی زاده ، مرتضی . مؤمنی ، ابوالفضل (1386)، بررسی رابطۀ فرسودگی شغلی با سلامتِ روان : مطالعه در 200 پرستار ، مجلۀ دانشکدۀ پزشکی،

تهران ، دورۀ 65 / شمارۀ 6 / شهریور 86 / ص 65 – 75 .

45) کِشتکاران ، علی (1375) ، "بررسی ارتباط میان تنیدگی یا تحلیل رفتگی در میان پرستاران دانشگاه علوم پزشکی شیراز" ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس.

46) کوپر ، کاری آل  ، فشار روانی (راههای شناخت و مقابله) ، ترجمۀ : قرچه داغی،

مهدی و شریعت زاده ، ناهید ، تهران ، انتشارات رشد ، (1373).

47) کوپر ، کاری آل ، فشارهای روانی و راه های شناسایی و مقابله با آن ، ترجمۀ : قرچه داغی،

مهدی ، شریعت زاده ، ناهید ، تهران ، انتشارات خوشرنگ، (1373).

48) گنجی ، حمزه (1376) ، بهداشت روانی ، تهران ، نشر ارسباران.

49) محمدی ، شهناز (1385) ، فرسودگی شغلی و سلامت روان شناختی در دبیران،

فصلنامۀ روان شناسان ایرانی – سال سوم / شمارۀ 9 / پاییز (1385).

50) محمدی ، شهناز (1386) ، مقایسۀ مکانیسم های مقابله ای فرسودگی شغلی و سلامتِ روان

در بین دبیران ایران و هند ، فصلنامۀ نوآوری های آموزشی ، شمارۀ 16 / سال پنجم / تابستان 86.

51) مؤمنی ، خلیل (1377) ، بررسی فرسودگی ناشی از کار در کارکنان بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان با توجه به متغیرهای شخصی ، پایان نامۀ دکتری عمومی ، دانشگاه آزاد واحد نجف آباد.

52) میلانی فر ، بهروز (1372) ، بهداشت روانی ، تهران ، نشر قومس.

53) نائبی ، معصومه ، بررسی تأثیر استرس شغلی بر رضایت شغلی کارکنان شرکت کشت و صنعت گلستان دزفول ، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.

54) نجفی ، مصطفی . صولتی ، سیّدکمال . فروزبخش ، فرهاد (1379) ، رابطۀ فرسودگی شغلی

با سلامتِ روان در بین کارکنان مرکز تحقیقات و تولید سوخت هسته ای اصفهان ، مجلۀ دانشکدۀ

علوم پزشکی شهرکرد / دورۀ دوم / شمارۀ 2 / تابستان 79 / ص 34-41.

55) نساج ، عبدالرحمان (1382) ، بررسی رابطۀ ساده و چندگانۀ وجدان کاری و امنیت شغلی

با فرسودگی شغلی با توجه به اثر تعدیل کنندۀ حمایت سازمانی ادراک شده در میان کارمندان شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

56) نیسی ، زهرا (1385) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی

57) همایی ، رضوان (1379) ، بررسی رابطۀ فشارزاهای روانی دختران مراکز پیش دانشگاهی اهواز

با سلامت روانی ، با توجه به نقش تعدیل کنندۀ سرسختی روان شناختی در آنها ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی ، دانشگاه شهید چمران اهواز.

58) یعقوبی نیا ، فریبا . مظلوم ، سیّدرضا . صالحی قدردی ، جواد . اسماعیلی ، حبیب الّّه (1382)، بررسی ارتباط عزّت نفس با فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان های دانشگاه

علوم پزشکی مشهد ، اسرار – مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی سبزوار،

سال دهم / شمارۀ 3 / پاییز 82.

Refrence :

1) Arches , Joun . (1991) ." Social structure , burnout and job satisfaction ".  Social . Work . Vol  (36) , PP: 202- 206.

2) Baron , R . A . Greenberg , Y . (1990) . Organization Allyn and Bacon Third Edition.

3) Bayron , R . (1994) . Social Psychology , Sixth Edition , Printed in

S.A.

4) Benjamin , L . & Wolz , G . (2000) . Sfor the 90 : counseling for

omorrow . Journal of Guidance & Counseling ( PP : 19 – 26).

5) Carrers . (1987) . Type and Evans , G . W . Plasane , M . N . Behavior and Occupational Stress : A Cross Study of Personality and Social Sychology Vol 52.

پروژه مقایسه میزان افسردگی در معلمان مدارس کودکان استثنایی و معلمان مدارس عادی

نوع فایل: word

قابل ویرایش 70 صفحه

چکیده:

افسردگی از دیرباز به عنوان یکی از نابسامانی های روانی عمده شناخته شده است اما در دو دهه اخیر اهمیت این بیماری هم از حیث رنج و آزاری که مبتلایان به آن تحمل می کنند و هم از لحاظ بار سنگینی که این ناراحتی بر منابع درمانی ملت ها تحمیل می کند بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

از نظر محققان در دو دهه اخیر افسردگی جای تشویق و اضطراب را که بعد از جنگ بین المللی دوم به عنوان مهمترین عارضه روانی تلقی می شد گرفته است و اینک رایج ترین ناراحتی روانی افراد بالغ را تشکیل می دهد. متخصصان فن از دو دهه اخیر دوره اخیر دوره جدید ملانکولی یا افسردگی در تاریخ روان پزشکی معاصر نام برده اند.

افسردگی محدود به زمان و مکان خاصی نیست بلکه واکنشی در مقابل استرس و حالتی است که در هر زمان برای هر کس ممکن است روی آورد در زندگی هر کس موقعیت هایی پیش می آید که خواه ناخواه او را غمگین می نماید غمگینی یعنی ناخشنودی یا نارضایتی موقعی که کارها بر وفق مراد نیست این حالت با آشفتگی واقعی و تقلیل بینش معنوی شخص همراه نیست اما افسردگی حالتی است که بر کیفیت خلق تاثیر عمیق گذاشته و نحوه ادراک او را از خویش محیطش دگرگون می سازد.

در این تحقیق به بررسی مقایسه میزان افسردگی در معلمان مدارس کودکان استثنایی و معلمان مدارس عادی شهرستان خوی پرداخته ایم و سعی کرده ایم این مسئله در بین معلمان زن مدارس ابتدایی شهرستان خوی مورد مطالعه و تحقیق قرار دهیم که با استفاده از آزمون استاندار افسردگی بک به نتایجی هم دست یافتیم.

مقدمه:

افسردگی بماری بسیار شایعی است که با وجود تحقیقاتی دامنه دار در مورد علل، علائم و طرق درمان آن متاسفانه در بیشتر جوامع امروزی و از جمله جامعه خود ما توجه به آن مبذول نشده است. علائم افسردگی را تا مدتها به عوامل دیگری چون ضعف اعصاب، عصبانیت هیپوکندریاک و غیره نسبت می دادند به همین سبب تشخیص صحیح و درمان آن به تعویق می انجامید (امانت 1338).

بیماری افسردگی بیماری است که خصوصیت اول و عمده آن تغییر خلق است و شامل یک احساس غمگینی است که از یک ناامیدی خفیف تا احساس یاس شدید ممکن است نوسان داشته باشد. این تغییر خلق نسبتا ثابت و برای روزها، هفته ها، ماهها یا سالها ادامه دارد. افسردگی بر روی کل ارگانیسم اثر می کند و تمام حوزه های زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار می دهد این اثر در احساسات، نیرو، کشش، فکر کیفیت، علائق فرد نمایان می شود (وهابزاده، 1364).

در روانپزشکی، افسردگی را تغییر خلق در جهت غمگینی می دانند، بارزترین علامت بیماری افسردگی همانا خلق افسرده ایست که به درجات مختلف ممکن است پدید آید. در پاره ای از موارد خلق افسرده ممکن است تنها علامت بیماری باقی بماند بماند به هر حال در این بیماری کلیه اعمال حیاتی متناسب با خلق افسرده تغییر می کند. (اخوت و جلیلی، 1363). همانطور که میدانیم افسردگی تنها عاطفی نیست و همراه با افسردگی، بیخوابی و بی اشتهایی، خودکشی، احساس بی ارزش و فراوان دیده می شود. حدود افسردگی گاهی با موقعیت موجود متناسب نیست و گاهی حتی خود فرد از ان آگاهی ندارد. (پور افکاری، 1364).

تقریبا هر کس گهگاه احساس افسردگی می کند اکثر ما گاهی وقتها احساس غم ورخوت می کنیم و به فعالیتهای لذت بخش علاقه ای نشان نمی دهیم. افسردگی پاسخ طبیعی آدمی به فشارهای زندگی است. عدم موفقیت در تحصیل یا کار از دست دادن یکی از عزیزان و آگاهی از اینکه بیماری یا پیری توان ما را به تحلیل می برد از جمله موقعیتهایی هستند که اغلب موجب بروز افسردگی تنها زمانی نابهنجار تلقی می شود که با واقعه ای که رخ داده متناسب نباشد و یا فراتر از حدی که برای اکثر مردم نقطه آغاز بهبود است ادامه یابد (براهنی و همکاران، 1368).

همه معنای غم و افسردگی را می دانیم و گاه بی گاه دچار این حالت شده ایم. ناامیدی عشق، مرگ و شرکت در عزا و بعضی از مسائل مردم را غمگین می سازد. در بیماران افسرده نیز افسردگی بعلل همین مسائل ایجاد می شود ولی چون شخص قبلا به سبب احساس حقارت و عدم کفایت مستعد بیماری است به کلی مغلوب می گردد و افسردگی ایجاد می شود (شاملو 1364) مشاهدات بین المللی بدون ارتباط با کشور تحت مطالعه با افسردگی یک قطبی را در زنها 2 بار شایعتر از مردها نشان داده است. هر چند علل این اختلاف معلوم نیست این تفاوت را ناشی از استرس هاس متفاوت زایمان، درماندگی آموخته شده و آثار هورمونی نهفته می دانند (پورافکاری، 1368).

با توجه به افسردگی فراوان در جامعه کنونی ما، پژوهش حاضر در این زمینه تدوین شده، باشد تا گامی هر چند کوچکتر در راه شناخت انواع درمان آن برداشته شود.

پژوهشگر امیدوار است که گرچه این پژوهش ممکن است نتواند آنطور که باید افسردگی معلمان مدارس را مورد سنجش قرار دهد، ولی حداقل گامی است که در این راه برداشته می شود و انگیزه هایی را برای ادامه پژوهش های آزمایشی در این زمینه در ذهن علاقمندان بر انگیزد.

فهرست مطالب:

تقدیر و تشکر

تقدیم به

چکیده

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مسئله

ضرورت و اهمیت تحقیق

اهداف پژوهش

اهداف کلی در این تحقیق عبارت انداز

اهداف جزیی

سوالات پژوهش

فرضیه تحقیق

تعریف مفاهیم و واژه ها

تعریف عملیاتی افسردگی

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

پیشینه افسردگی

افسردگی چیست

انواع افسردگی

افسردگی ساده

افسردگی حاد

در طبقه بندی دیگر انواع افسردگی عبارتند از

شیوع افسردگی

علایم و نشانه ها

انواع اصلی افسردگی شامل موارد زیر است

علتها

عواملی که با افسردگی مربوط هستند شامل موارد زیر است

عوامل خطر

چه وقت باید به دنبال توصیه پزشکی رفت

غربالگری و تشخیص

عوارض

انواع درمانهای اختلالات افسردگی

الف) شیمی درمانی

ب) روان درمانی

سوابق پژوهش

فصل سوم

روش تحقیق

جامعه آماری

آزمودنیها

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار تحقیق

خصوصیاتهای آزمون افسردگی «بک»

اعتبار و ثبات آزمون افسردگی

روش و اجرای آزمون افسردگی

مزایای آزمون افسردگی

جدول تخمین میزان افسردگی

هنجار گزینی ایرانی مقیاس افسردگی بک

معیارها و میزانهای عددی آزمون افسردگی

اگر با حساسیت بیشتر به این موضوع نظر شود

روش نمره گذاری

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

تجزیه و تحلیل داده ها

مدارس استثنایی

مدارس عادی

نمرات افسردگی مدارس استثنایی

نمرات افسردگی مدارس عادی

آزمون فرضیه

فرمول محاسبه واریانس

فرمول محاسبه t استودنت

فصل پنجم

خلاصه و نتیجه گیری و پیشنهادات و محدودیت ها

خلاصه بیان مساله، ضرورت و اهمیت تحقیق

اهداف تحقیق

فرضیه تحقیق

اهداف کلی

اهداف جزیی

خلاصه روش تحقیق، جوامع مورد تحقیق و ابزار و تحقیق

پیشنهادات

محدودیت ها

منابع

آزمون افسردگی بک

منابع ومأخذ:

1)قره چه داغی، مهدی (1377) روان شناسی افسردگی انتشارات نشر دایره

2)شاملو، سعید (1372) بهداشت روانی انتشارات رشد

3)آتش پورحمید (1375) افسردگی چیست مجله ی فولاد شماره 14

4)معانی، ایرج (1371) افسردگیهای روانی ناشر شرکت انتشارات جابخش

5)امانت، امیر (1368) افسردی و خودکشی تهران، ابن سینا

6)اخوت وحید (1362) افسردگی تهران: رز.

7)دکتر کوام مکنزی (مترجم دکتر منیر ** - افسردگی تهران: پیدایش (1383)

8)بطائی حسن، (1353) مجله نظام پزشکی ارزیابی آزمون بک در ایران

9)پور افکاری نصرت الله (1364) افسردگی واکنش تهران

گزارش تخصصی معلمان با عنوان بررسی علل ضعف تعدادی از دانش آموزان پایه اول ابتدایی در درس ریاضی و چگونگی برطرف کردن آن

فرمت word و قابل ویرایش

تعداد صفحات: 8

گزارش تخصصی معلمان با عنوان  بررسی علل ضعف تعدادی از دانش آموزان پایه اول ابتدایی در درس ریاضی و چگونگی برطرف کردن آن

توصیف وضعیت موجود :

تجربه ی طولانی تدریس من و سایرهمکاران در مقطع ابتدایی نشانگر آن است که هر ساله تعدادی از دانش آموزان نه تنها به اهداف کلی درس ریاضی دست نمی یابند بلکه در یادگیری بیشتر مباحث درس ریاضی نیز با مشکل روبرو هستند .کلاس 31 نفره دبستان که من در آن مشغول به تدریس می باشم نیز ازاین قاعده مستثنی نبوده ودانش آموزان این کلاس نیزدر یادگیری مفاهیم ریاضی مشکل دارند.به گفته ی مدیر مدرسه که دارای سابقه مدیریت ومعاونت 10 ساله دراین آموزشگاه می باشددیگر دانش آموزان سال های گذشته و دوره های بالاترکه عمدتا“ از بستگان همین دانش آموزان بوده اند نیز از نظر یادگیری ریاضی دچار مشکل بوده و هستند . به همین جهت تصمیم گرفتم در صورت امکان راه حلی برای رفع مشکل بیابم .

گردآوری اطلاعات (شواهد 1) :

مساله عدم علاقه مندی دانش آموزان به درس ریاضی را با جمعی از همکاران با سابقه در میان گذاشته و با هم به بحث و گفتگو پرداختیم .همه ی همکاران با علاقه ی بسیار در بحث شرکت کردند و نظرات مفیدی ارایه نمودند. با یکی از اساتید صاحب نظر شهرمان نیز موضوع را در میان گذاشتم ایشان مشتاقانه مطالب نوشته شده را مطالعه و نظر خود را بیان نمودند .با مراجعه به کتاب ها و نشریات گوناگون هم به مطالب جالب و قابل توجه در این زمینه دست یافتم پس از گفتگو های بسیار در زمینه ی علل ضعف و مشکلات یادگیری تعدادی از دانش آموزان در درس ریاضی مطالب جمع آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت مشکلاتی که در این باره وجود داشت ،نظیر روش تدریس معلم ،تفاوت های فردی دانش آموزان ،مسائل کمک آموزشی ،محیط فیزیکی کلاس و ... فهرست گردید .

خلاصه یافته های اولیه :

- معلمین ما معمولا در کلاس درس متکلم وحده هستند و درس ریاضی که مخصوصا در پایه اول باید با روش های گوناگون تشریحی،تشبیهی،استفاده از مثال ،تجربه و مشاهده های عینی ،استفاده از مدل و کاوشگری و…) تدریس شود به روش زبانی و قاعده گویی محدود شده است .

-معلم آن طور که باید آموزش لازم را ندیده به طور مثال با اصول یادگیری آشنا نیست که بتواند از آن در امر تدریس بهره گیرد .

-وسایل کمک آموزشی که نقش مهمی در ارائه مفهوم ریاضی دارند به حد کافی در اختیار معلم و دانش آموز نیست .

-تراکم بیش از حد جمعیت در کلاس

-عدم ارتباط ریاضی در پایه های مختلف

-نقش خود دانش آموز در گیرایی مفاهیم از نظر رشد جسمی و هوش

نکاتی چند در باره آموزش ریاضی :

در حین مطالعه و جمع آوری اطلاعات در پی مطالبی بودم که مرا در امر تدریس و رفع مشکلات یادگیری کودکان راهنما باشد که به نظریه اسکینر در کتاب نظریه های یادگیری برخوردم او معتقد است یادگیری در صورتی به بهترین وجه انجام می گیردکه 

الف ) اطلاعاتی که قرار است آموخته شوند در گام های کوچک ارائه گردد.

ب ) به یادگیرندگان درباره ی یادگیریشان بازخورد فوری داده شود. یعنی بلافاصله پس از یک تجربه یادگیری به آنان گفته شود که اطلاعات مورد نظر را درست یادگرفته اند یا از آن لحاظ اشکالاتی دارند.

پروژه بررسی اظطراب و افسردگی در بین معلمان مدارس استثنایی

نوع فایل word

قابل ویرایش 125 صفحه

مقدمه:

در دنیایامروزه هیجانات ، تنش ها ، عصبیت ها وعوامل متعددی از این قبیل حاکم بر زندگی روزمره افراد هستند .هر کدام از افراد جامعه امروزی در برخورد مستقیم با انواع استرسها و شرایط عصبی قرار دارند .محیط زندگی اجتماعی ، خانواده وهر آنچه فرد با آن در ارتباط است میتواند بعنوان عامل تنش زا جریان زندگی اورا به سمت بحرانها ونگرانیها سوق دهد .امروزه تجارب تنش زا ناخواسته عکس العمل افراد را تعیین می کنند . بدین ترتیب که وقتی فردی یک تجربه ناخوشایند واسترس همراه با آن را دریافت می کند واکنش منفی بصورت اضطراب خود کم بینی ، افسردگی وغیره را از خود بروز می دهد . زیرا قدرت برخورد مقابله طبیعی با مشکلات را در نیافته وشاید نمی تواند که دریافت صحیحی ازموقعیت خود داشته باشد .از معضلات جامعه امروزی وشاید از بزرگترین آنها مسائل اضطراب است وافسردگی که هر کدام را به اختصار بیان می داریم .اضطراب ، دلشوره ، تشویش ، نگرانی ،دلهره ، دلواپسی ، بی قراری ، دل آشوبه ونابسامانی حالاتی هستند که هر انسانی خواه وناخواه آنرا تجربه کرده است . می توان با اطمینان گفت که امکان ندارد انسان در این جهان زیسته باشدوتجربه اضطراب را نداشته باشد ( معانه ، 1370).ممکن است اضطراب را یک نوع درد داخلی دانست که سبب ایجاد هیجان وبه هم ریختن تعادل موجود می گردد و چون بشر دائما به منظور برقراری تعادل کوشش می کند بنابراین می توان گفت که اضطراب یک محرک قوی است .امکان دارد این محرک مضر باشد واین خود بستگی دارد به درجه ترس ومقدار وخطراتی که متوجه فرد است (شاملو 1369).در برخی از دیدگاهها گفته می شود که هنگامی احساس اضطراب دست می‌دهد که فرد با موقعیتی روبرو شود که کنترلی بر آن ندارد بطور کلی کنترل ناپذیر بودن آنچه روی می دهد واحساس درماندگی در برابر آن باعث می‌شود که فرد در موقعیتی فشار زا قرار گرفته احساس اضطراب نماید هر آدمی برای رویارویی با موقعیت فشار زا روش خاص خود را دارد گاهی فرد هیجان را در مدار توجه قرار می دهد وبجای درگیری با مساله اضطراب زا سعی می کند ، به طرق دیگری از اضطراب خود بکاهد ، گاهی خود مساله را در مدار توجه قرار می دهد .موقعیت اضطراب زا را ارزیابی می کند وسپس دست به کاری می زند تا آن موقعیت را تغییر دهد یا از آن اجتناب نماید .( هیلگارد به 1369)اگر چه مقدار محدودی اضطراب برای رشد بشر ضرروی است ولی مقدار آن نیز باعث اختلال رفتار می شود واغلب اوقات شخص را مجبور به نشان دادن رفتار نوروتیک یا پسیکوتیک می نماید (شاملو ، 1369).موقعیتهای گوناگون زندگی خانوادگی اجتماعی تحصیلی ، شغلی همگی می‌توانند عوامل تنش زا را ایجاد ویا تشدید نمایند .چنانچه فردی در یک موقعیت خاص شغلی قرار گرفته باشد که همواره استرس ، نگرانی ترس ویژگی شغلی او را تشکیل دهد خود او نیز حالتهای اضطراب را تجربه می کند واین موقعیتهای اضطراب زا تا حدودی بهداشت روانی فرد را بر هم می زند .بدین ترتیب می بایست با تحقیق هر چه بیشتر در زمینه عوامل اضطراب زا وغلبه بر آنها به نحو طبیعی وصحیح موقعیتهای تنش زا را کاملا درک نموده وراه مقابله با آنرا ایجاد نمائیم تا شاید بتوان تا حدود زیادی معضل بزرگ جامعه امروزی که مسائل ناشی از اضطراب است را از بین ببریم .افسردگی بیماری بسیار شایعی است که با وجود تحقیقات دامنه‌دار در‌موردعلل ، علائم وطرق درمان آن متاسفانه در بیشتر جوامع امروزی و از جمله جامعه خود ما توجه به آن مبذول نشده است . علائم افسردگی را تا مدتها به عوامل دیگری چون ضعف اعصاب ، عصبانیت هیپوکندریاک وغیره نسبت می‌دادند به همین سبب تشخیص صحیح ودرمان آن به تعویق می انجامید ( امانت 1338).بیماری افسردگی بیماری است که خصوصیت اول وعمده آن تغییر خلق است وشامل یک احساس غمگینی است که ازیک ناامیدی خفیف تا احساس یاس شدید ممکن است نوسان داشته باشد . این تغییر خلق نسبتا ثابت وبرای روزها ، هفته ها ، ماهها یا سالها ادامه دارد. افسردگی بر روی کل ارگانیسم اثر می کند و تمام حوزه های زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار می دهد این اثر در احساسات ، نیرو ،کشش ،فکر کیفیت ، علائق فرد نمایان می شود (وهابزاده ، 1364).منظور از اختلالات عاطفی گونه هایی از سازمان یافتگی های مرضی است که در وهله نخست دگرگونی وفروریختگی خلق وخوی در آنها بصورتی بارز به چشم می خورد ، رفتارهایی که در این حالات مشاهده می شود در دو قطب کلی شادی غمگینی مشارکت دارند ، وجود بی نظمی هایی در تفکر منطقی ومحتوای آن در افسردگان بدون توجه به نوع آنان به ثبت رسیده است ( منصور ودادستان ، 1368).

در روانپزشکی ، افسردگی را تغییر خلق در جهت غمگینی می دانند ، بارزترین علامت بیماری افسردگی همانا خلق افسرده ایست که به درجات مختلف ممکن است پدید آید . در پاره ای از موارد خلق افسرده ممکن است تنها علامت بیماری باقی بماند به هر حال در این بیماری کلیه اعمال حیاتی متناسب با خلق افسرده تغییر می کند. (اخوت وجلیلی ، 1363).همانطور که میدانیم افسردگی تنها علامت عاطفی نیست وهمراه با افسردگی ، بیخوابی وبی اشتهایی ، خودکشی ، احساس بی ارزش و فراوان دیده می شود . حدود افسردگی گاهی با موقعیت موجود متناسب نیست و گاهی حتی خود فرد از آن آگاهی ندارد .( پور افکاری ، 1364).تقریبا هر کس گهگاه احساس افسردگی می کند اکثر ما گاهی وقتها احساس غم ورخوت می کنیم وبه فعالیتهای لذت بخش علاقه ای نشان نمی دهیم . افسردگی پاسخ طبیعی آدمی به فشارهای زندگی است . عدم موفقیت در تحصیل یا کار از دست دادن یکی از عزیزان و آگاهی از اینکه بیماری یا پیری توان ما را به تحلیل می برد از جمله موقعیتهایی هستند که اغلب موجب بروز افسردگی می شوند افسردگی تنها زمانی نابهنجار تلقی می شود که با واقعه ای که رخ داده متناسب نباشد ویا فراتر ازحدی که برای اکثر مردم نقطه آغاز بهبود است ادامه یابد ( براهنی وهمکاران ، 1368).افسردگی واکنشی است که در نتیجه پیدایش موقعیتهای نامساعد ایجاد می گردد واز لحاظ پزشکی یک نوع آزردگی است که فعالیت وقابلیت حیاتی جسمانی وعقلانی فرد را کاهش می دهد . وبطور خلاصه می توان گفت کاهش یافتن نیرو وفعالیت جسمانی روانی موجب آزردگی می باشد .( آگاه ، 1355).افسردگی طبیعی ومتعادل در انسان واکنش است یک عامل بیرونی که فرد از آن آگاه است ومحرومیت آن را آگاهانه درک می کند .باید بدانیم که واکنش افسردگی با واکنش نوروتیک آن از دو جنبه فرق می‌کند یکی اینکه افسردگی در فرد نوروتیک از لحاظ شدت نامناسب با محرک بیرونی است ودوم اینکه در افرادی ظاهر می شود که بعلت خصوصیات خاص شخصیتی آمادگی وزمینه ابتلاء به آن را داشته اند .(شاملو 1364).همه ما معنای غم وافسردگی را می دانیم وگاه بی گاه دچار این حالت شده ایم . نا امیدی عشق ، مرگ وشرکت در عزا و بعضی از مسائل مردم را غمگین می سازد . در بیماران افسرده نیز افسردگی بعلل همین مسائل ایجاد می شود ولی چون شخص قبلا به سبب احساس حقارت وعدم کفایت مستعد بیماری است به کلی مغلوب می گردد وافسردگی ایجاد می شود ( بیرجندی ، 1364).مشاهدات بین الملی بدون ارتباط با کشور تحت مطالعه با افسردگی یک قطبی را در زنها 2 بار شایعتر از مردها نشان داده است .هر چند علل این اختلاف معلومنیست این تفاوت را ناشی از استرس های متفاوت زایمان ، درماندگی آموخته شده و آثار هورمونی نهفته می دانند ( پورافکاری ، 1368).

با توجه به افسردگی فراوان در جامعه کنونی ما ، پژوهش حاضر در این زمینه تدوین شده ، باشد تا گامی هر چند کوچکتر در راه شناخت انواع درمان آن برداشته شود .پژوهشگر امیدوار است که گرچه این پژوهش ممکن است نتواند آنطورکه باید افسردگی را معلمان مدارس مورد سنجش قرار دهد ، ولی حداقل گامی است که در این راه برداشته می شود وانگیزه هایی را برای ادامه پژوهش های آزمایشی در این زمینه در ذهن علاقمندان بر انگیزد.

فهرست مطالب:

مقدمه

اهداف تحقیق

فایده واهمیت تحقیق

بیان مساله

موضوع تحقیق

فرضیه تحقیق

تعریف مفاهیم و واژه ها

تعریف عملیاتی اضطراب

تعریف عملیاتی افسردگی

تاریخچه اضطراب

تاریخچه افسرد گی

تعاریف ونظریه های اضطراب

تعاریف ونظریه های افسردگی

1- افسردگی از دیدگاه روان پویایی

2- افسردگی از دیدگاه رفتار گرایان

3- افسردگی ا زدیدگاه شناختی

4- افسردگی از دیدگاه اجتماعی

نظریه ملانی کلاین

نظریه کامرون

نظریه ادوارد بیبرنیک

نظریه الکساندر لوئی

انواع اضطراب

1- اضطراب موقعیتی

2- اضطراب خصیصه ای

انواع افسردگی

1- افسردگی در نوجوانی

2- افسردگی پنهان

3- افسردگی اتکائی

4- افسردگی رجعتی

5- افسردگی پس از زایمان

6- افسردگی نوروتیک

7- افسردگی عضوی

8- افسردگی علاقی

9- افسردگی ناشی از موفقیت

10- افسردگی ناشی از مصرف دارو

11- افسردگی در نتیجه پیری

12- افسردگی فصلی

13- افسردگی در دانشجویان

ملاکهای تشخیص اضطراب DSMIV

ملاکهای تشخیص اضطراب ناشی از اختلال طبی عمومی

ملاکها ی تشخیص اختلال اضطراب منتشر

ملاکهای تشخیص دوره افسردگی عمده DSMIV

درمان اضطراب

1-درمان دارویی اضطراب

بنزو ویازپینها

فعالیت فارماکولوژیک

عوارض جانبی

مسمومیت

داروهای بولکه کننده بتا – آدرنرژیک

مهارکننده های مونو آمین اکسید

2- روشهای خود میزانی کاهش اضطراب

آرام سازی

بیوفیدبک

انواع درمانهای اختلالات افسردگی

1-درمان افسردگی پسیکوزی

الف ) درمانهای فیزیکی وزیست شناسی

ب ) شیمی درمانی

الف – درمانهای فیزیکی وزیست شناسی

ب ) روان درمانی

درمان دارویی افسردگی بر اساس نظریه زیست شناسی

الکتروشوکدرمانی

درمان افسردگی براساس نظریه روان پویائی

درمان افسردگی براساس نظریه یاد گیری

انواع درمانهای افسردگی

1- شناخت درمانی

2-رفتار درمانی

3- درمان بین فردی ( IPT)

4- روان درمانی تحلیل گرا

5- روان درمانی حمایتی

6- گروه درمانی

7- روان درمانی خانواده

جامعه آماری

آزمودنیها

نمونه وروش نمونه گیری

ابزار تحقیق

1-تحول هشیاری نسبت به خود O3

2- نیروی من

3- گرایش پارانویاییL

4- گرایش به گنهکاری O

5- تنش ارگی O4

خصوصیتهای آزمون افسردگی « بک »

1-اعتبار وثبات آزمون افسردگی

2-روش واجرای آزمون افسردگی

3-پرسشنامه آزمون افسردگی

4-مزایای آزمون افسردگی

5-نمره گذاری آزمون افسردگی

6-جدول تخمین میزان افسردگی

جدول هنجار گزینی ایرانی مقیاس افسردگی بک

معیارها ومیزانهای عددی آزمون افسردگی

روش نمره گذاری

تجزیه وتحلیل داده ها

جدول افسردگی مدارس استثنایی

جدول افسردگی مدارس عادی

جدول اضطراب مدارس استثنایی

جدول افسردگی عادی

آزمون فرضیه

فرمول محاسبه واریانس

فرمول محاسبه t استودنت

فرمول محاسبه واریانس

فرمول محاسبه t استودنت

الف – فرض صفر

ب – فرض صفر

فرمول محاسبه t استودنت

ج- فرض صفر

خلاصه مراحل تحقیق

محدودیت ها

پیشنهادات

پرسشنامه آزمون

آزمون افسردگی بک

منابع و مأخذ

منابع و مأخذ:

1-آزاد ، حسین ( 1372) . آسیب شناسی روانی تهرانرودکی

2-آزاد حسین ، ( 1368) . اختلالات عاطفی تهران ، دانشگاه علام طباطبائی .

3-امانت ، امیر ( 1368) افسردگی وخود کشی تهران ، ابن سینا .

4-اخوت وحید ( 1362) افسردگی تهرانرز .

5-براهنی ،محمد تقی ( 1370) زمینه روانشناسی ، تهرانرشد .

6-بیرجندی – پروین ( 1364) روانشناسی رفتار غیر عادی ، تهران دهخدا

7-بطائی حسن ، ( 1353) مجله نظام پزشکی ارزیابی آزمون بک در ایران .

8-پور افکاری ، نصرت الله .(1368) خلاصه روانپزشکی تبریز ، ذوقی

9-پور افکاری ،نصرت الله ( 1364) نشانه های بیماریهای روانی ، تهرانتابش

10- پور افکاری ،نصرت الله ( 1373) فرهنگ جامع روانشناسی روان‌پزشکی ، تهران نوبهار

11- پور افکاری ،نصرت الله ( 1375) چکیده روانپزشکی بالینی ،تهران آزاد

12- پور افکاری نصرت الله ( 1364) افسردگی واکنش تهران تابش

13- دادستان پریرخ ومنصور محمود ( 1368) بیماری روانی تهراندریا

14- خوشنواز هادی ( 1370) روانشناسی شخصیت کودک ونوجوان تهران ، اروند

15- راس ، آ (1373) روانشناسی شخصیت (سعید جمالنصر ، مترجم ) تهران ، بعثت

16- راس ، م ( 1369) افسردگی ، مشهدآستان قدس رضوی

17- شاملو ، سعید ( 1369) بهداشت روانی ، تهران رشد

18- شاملو ،سعید ( 1372) آسیب شناسی روانی ، تهرانفجر

19- شفیع آبادی عبد الله وناصری – غلامرضا ( 1365) نظریه های مشاوره وروان درمانی تهراننثر دانشگاهی .

20- شریعتمداری علی ( 1369) روانشناسی تربیتی ، تهرانامیر کبیر

21- ضوابطی محمود ( 1365) مبانی شکل شناسی کودک ونوجوان تهران فردا

22- طریقتی شهرام ( 1367) بیماریهای روان تنی تهراندانشگاه تهران

23- کراز ، ژ ( 1368) بیماریهای روانی ( محمود منصور ، پریرخ دادستان مترجمعین ) تهران دریا

24- گله برگ ، ر ( 1371) اضطراب (نصرت الله پور افکاری مترجم ) تبریزتابش

25- منصور ، محمود ( 1364) بیماریهای روانی . تهران پاریس

26- معانیامیر ( 1370) اضطراب تهران ، چاپخش

27- مهریار ، امیر هوشنگ ( 1373) افسردگی برداشتها ودرمانهای شناختی تهران ، دانشگاه

28- جیمزپروسکا ( مترجم یحیی سید محمدی ( 1381) نظریه های روان‌درمانی انتشارات رشد