دانلود تحقیق زندان در حقوق اسلامی

فرمت ورد قابل ویرایش

شامل: 44 صفحه

منابع کامل

زندان در حقوق اسلامی

مبحث اول: زندان در جرایم مرتبط با نفوس

یکی از مواردی که مورد توجه و احترام شارع مقدس قرار گرفته است بحث نفس و جان انسان می باشد که همواره تاکید فراوانی بر تکریم آن شده است و احکام خاصی برای آن در نظر گرفته شده تا کسی جرأت تجاوز به جان دیگری را پیدا نکند و در این بخش تلاش بر این است تا مواردی از زندان در جرایم مرتبط با نفوس معرفی شود.

گفتار اول: حبس جانی در قتل عمد:

در اتهام قتل عمد به مدت 6 روز حبس جایز است.

روی الکلینی و الشیخ باساینده المعتبره عن الموفلی عن السکونی عن ابی‌عبدا... (ع) قال: ان النبی کان یحبس فی تهمته الدم ستة ایام فان جاء اولیاء القبول بثبت والا خلی سبیله[1].

از امام صادق (ع) روایت شده که حضرت رسول اکرم در اتهام خون شخص متهم را به مدت 6 روز زندانی می‌کرده اگر اولیاء مقتول دلیلی بر اثبات تهمت می‌آوردند قتل ثابت می‌شد و در غیر اینصورت متهم را آزاد می‌کردند. نکته‌ای که در این روایت هست، تعیین مدت حبس است که مدت شش روز ذکر شده است. بر همین اساس برخی از فقهاء قائل به مدت ذکر شده هستند ولی به نظر می‌رسد با عنایت به اهمیت خون انسان ذکر مدت یاد شده از باب تسریع در روند دادرسی و کشف حقیقت در حداقل زمان است و باتوجه به پیچیدگی برخی از قتلها شش روز موضوعیت ندارد.

1- از حضرت علی (ع) نقل شده است که آن حضرت حبس متهم را در مورد خون و قتل جایز شمرده‌اند و زندانی کردن متهم بعد از کشف حقیقت را ظلم دانسته و معرفی نموده‌اند و حضرت به صرف اتهام خبر در موارد فوق کسی را زندانی نمی‌کرد[2].

2- در وسائل الشیعه و با سند معتبر و ویژه خود از ابوعمیر از حضرت باقر (ع) شکایت جوانی را که در محضر حضرت علی (ع) مطرح می‌کند، با این توضیح که پدرش (پدر جوان) به همراه گروهی به قصد مسافرت بیرون رفته بود، ولی مراجعت نکرد و همراهان به جوان گفته بودند که پدرت مرده است و مالی نیز بر جای نگذاشته است. حضرت با این موضوع چنین برخورد کرد که آن چند نفر را از هم جدا نمود و در تنهایی درباره پدر جوان از آنها تحقیق کرد و متهمین چون به پذیرش فوت او اعتراف نکردند و حضرت دستور داد که آنها را زندانی کردند[3].

نتیجه: از مجموع روایات فوق الذکر برمی‌آید که زندان و بازداشت مظنونین در راستای کشف حقیقت مشروعیت دارد، و زندان بعنوان یک ابزار در جهت کشف حقیقت جرم از آن استفاده می‌شود. و اگر بتوان از طرق دیگری به نتیجه رسید قطعاً زندان مطرح نیست در مورد قتل و خون که از اهمیت خاصی برخوردار است پیامبر (ص) متهم را تا 6 روز حبس نموده و این بیانگر اهمیت آزادی انسان و موضوعیت نداشتن کیفر زندان است.

دیدگاه فقهای متقدم و متاخر در مورد زندانی نمودن در قتل عمد

1- دیدگاه شیخ طوسی (ره): شایسته است متهم به قتل شش روز زندانی شود پس اگر مدعی در طی این شش روز بنیه‌ای آورد، یا حکم در مورد او صادر شد در زندان می‌ماند تا حکم در مورد او جاری شود وگرنه آزاد می‌شود[4].

2- قاضی ابن براج: هرگاه انسانی به قتل متهم شود واجب است شش روز زندانی شود پس اگر مدعی بنیه‌ای آورد که بر ادعای او شهادت دهد، یا حکم در این مورد صادر شود حکم در مورد او جاری می‌شود وگرنه متهم از حبس آزاد می‌شود و مدعی هیچ حقی بر او ندارد[5].

3- دیدگاه علامه حلی ایشان به استناد روایت سکونی که قبلاً ذکر شده قائل به زندانی مظنون در قتل هستند[6].

4- آیه ا... گلپایگانی: آری اگر ولی مقتول بخواهد می‌تواند متهم به قتل را شش روز زندانی می‌کند اگر در این مدت قتل ثابت نشد متهم آزاد می‌شود[7].

5- دیدگاه امام خمینی (ره): حضرت امام جواز حبس متهم به قتل را منوط به درخواست اولیاء دم و ترس از فرار متهم می‌دانند[8].

6- مرحوم ایه الله خویی هم قائل به حبس متهم هستند[9] به نظر می‌رسد در موضوع مهمی مثل قتل تا روشن شدن حقیقت می‌توان قائل به حبس مظنونین شد.

[1] . حر عاملی، محمدبن حسین، وسایل الشیعه- ج 19- ص 141.

[2] . ابن تمیمی مغربی، نعمان بن محمدبن منصور، دعائم الاسلام- ج 2- ص 532

[3] . حرعاملی، محمدبن حسین، وسایل الشیعه- ج 18- ص 4

[4] . طوسی، ابی جعفر محمدبن حسن، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، ص 744

[5] .مکی عاملی، محمدبن جمال الدین، مذهب البارع،  ج 2- ص 502

[6] . حلی، جمال الدین حسن بن یوسف، تحریر الوسیله، ج 2- ص 298

[7] . گلپایگانی، سیدمحمدرضا، مجمع المسائل، ج 2- ص 208

[8] . موسوی خمینی، روح ا... ، تحریر الوسیله امام، ج 7- ص 480 ، نجف: مکتبه الآداب، 1384 هـ.ق.

[9] . خویی، ابوالقاسم، مبانی تکلمه المنهاج، ج 2- ص 132، نجف: مطلعبه الاداب.

دانلود تحقیق زندان در اسلام

فرمت ورد قابل ویرایش

شامل: 48 صفحه

منابع کامل

 زندان در اسلام

مفهوم و سابقه زندان در اسلام

با توجه به اهمیت زندان از دیدگاه اسلام، قبل از ورود به مسائل کلی، مفهوم و سابقه زندان را مورد بررسی قرار می دهد.

مبحث اول: تعریف و اقسام زندان

در ابتدای این بحث ما تعریف لغوی و تعریف اصطلاحی واژه زندان را داریم و در ادامه با اقسام زندان آشنا می شویم که به بحث و بررسی آن خواهیم پرداخت.

گفتار اول: تعریف زندان

برای شروع موضوع زندان، ما در ابتدا به تعریف لغوی زندان می پردازیم.

بند اول: تعریف لغوی

در لسان عرب مشهورترین الفاظی که مفهوم زندان را می‌رساند. واژه سجن و حبس می‌باشد. در قرآن کریم نیز مفهوم زندان در موارد فراوانی تحت الفاظ سجن[1] و نیز کلمه حبس[2] به معنای شایع آنها وارد شدهاست. با این وجود باید خاطر نشان کرد که این مفهوم در قالب الفاظ دیگر غیر از الفاظهای سجن و حبس نیز در قرآن بیان شده، که از آن میان می‌توان به مواردی چون[3] امسک[4]،حصر[5]، نفی[6] و اثبات[7] اشاره نمود.اما از آنجا که فقط این دو ماده در معنای اصطلاحی آن رایح است و به طور مستقیم به موضوع بحث ما مربوط می‌شود در این قسمت به همین دو واژه بسنده می‌کنیم. خلیل‌بند احمد فراهیدی در بیان معنای لغوی "سِجنِ "می‌گوید: "سجن: زندان است و سَجن: زندانی کردن و سِجن: خانه‌ای است که شخص در آن محبوس شود. سَجِین: ] شخص زندانی است و سِجین[ : از نامهای جهنم

و در "لسان عرب" آمده است: سَبَحنَه یَسجُنُه سَجناً یعنی او را زندانی کرد... و در حدیث آمده است: ما شی ءٌ اَحَقَّ بطولِ من لسانٍ، و سَجَّان : زندانبان است .... و سَجَنَ الهمَّ یَسجُنُه: یعنی آن را در در نگهداشت... و سِجَّین بر وزن فِعَّیل از ماده سجن است... به معنای زندان و نام داره‌ای است در جهنم ... و در مورد سخن خداوند متعال: کلا اِنَّ کتابَ الفُجار لفی سجین، گفته شده است: یعنی به سبب پستی منزلتشان، در پیشگاه خداوند عزوجل، نامه اعمالشان در حبس است. ابن عرفه گوید: "هو فعیل من سجنتُ ای هو محبوس علیهم کی یُجازَوا بما فیه"[8] و نیز گفته می‌شود: ضَربُ سِجَّین، یعنی شدید، گویی آن کسی را که بر او وارد آید، حرکت سلب کند که از جای تکان نخورد.[9]

[1] . سوره یوسف آیات 25، 32، 33، 35، 36، 39، 41، 42 و 100 سوره الشعراء آیه 29

[2] . سوره هود آیه 8- سوره مائده آیه 106

[3] . سوره انعام، آیه 30 و 27- سوره نسا آیه 31- سوره صافات آیه 24

[4] . سوره نساء آیه 15

[5] . سوره اسراء آیه 8- سوره بقره آیه 196 و 273- سوره توبه آیه 24

[6] . سوره مائده آیه 33

[7] . سوره انفعال آیه 30

[8] . ابن منظور، محمدبن مکرم ، لسان العرب، جلد 13 ص 48،  قم، نشر ادب الحوزه- 1405 هـ. ق- ماده سجن

[9] . همان، ص140.

دانلود تحقیق مجازات زندان و آثار آن

فرمت ورد قابل ویرایش

شامل: 62 صفحه

منابع کامل

مجازات زندان و آثار آن

تعریف و تاریخچه مجازات زندان

برای آگاهی از تأثیر زندان نسبت به تکرار جرم­، نخست باید به شناختی هرچند اجمالی از خود مقوله زندان دست یافت چراکه بدون آشنایی با معنا و مفهوم این مقوله، امکان تبیین تأثیر آن درخصوص تکرار جرم امکانپذیر نخواهد بود. لذا در فصل نخست، طی دو مبحث به بیان تعریف و تاریخچه مجازات زندان بطور مختصر و کوتاه می­پردازیم.

مبحث اول: تعریف زندان

از نظر لغوی آنچه که از واژه «زندان» به ذهن متبادر می­شود در درجه اول مکانی است که افراد مجرم در آنجا نگهداری می­شوند اما لفظ زندان در مقام ترادف با واژه «حبس» بعنوان کیفر نیز بکار می­رود هرچند که در اکثریت قریب به اتفاق مواد قانونی واژه حبس درخصوص این مجازات سالب آزادی بکار می­رود لکن از آنجا که در عرف این دو لغت مترادف با یکدیگر کاربرد دارند لذا استعمال هردو ممکن و صحیح است.

بطور کلی در فرهنگ­های مختلف فارسی حبس به معنای زندانی کردن، بازداشت کردن، بازداشتن (ابد، تأدیبی، با اعمال شاقه)[1]، بند کردن، قید کردن، بستن، توقیف، زندان، بند، مقابل اطلاق و وقف[2] آمده است و از واژه زندان نیز به محبس، حبسگاه جایی که متهمان و محکومان را در آن نگاه دارند، بندیخانه، قیدخانه[3] و سجن[4]تعبیر شده است. «در این مفهوم اصطلاحا زندان یکی از مجازات­های کیفری می­باشد که حسب آن براساس تصمیم مراجع قضایی مطابق قوانین و مقررات موضوعه آزادی فرد برای مدت محدود یا نامعین سلب می­گردد به همین دلیل زندان را به عنوان مجازات سالب آزادی تعبیر نموده­اند البته منظور از سلب آزادی همان محرومیت است و محرومیت از آزادی عبارت است از محرومیت از پرداختن به حرفه، ممنوعیت از سکونت در محل اقامت خود، دوری از خانواده و ممنوعیت­های دیگر که مهم­ترین آن رفت و آمد است.»[5]

و اما در کتاب ارزشمند ترمینولوژی حقوقی واژه حبس در حقوق جزا چنین تعریف شده است: «سلب آزادی و اختیار نفس در مدت معین یا نامحدود بطوریکه در زمان آن، حالت انتظار ترخیص وجود نداشته باشد و اگر حالت انتظار وجود داشته باشد آنرا توقیف گویند نه حبس (ماده 108-114 قانون ثبت و ماده 59 قانون تسریع محاکمات)»[6]  و در آیین دادرسی مدنی حبس عبارت است از «سلب آزادی تن محکوم‌علیه که در مدت‌های قانونی پس از ابلاغ حکم (یا ابلاغ اجراییه ثبتی) طوعا آنرا اجرا ننموده و در موعد قانونی عرضحال اعسار به دادگاه صلاحیتدار تقدیم ننموده است. این نوع حبس در قانون اسلام هم وجود دارد: لی الواجد یحل عقوبته و عرضه (حدیث)»[7]

«در حقوق اسلامی مفهوم زندان در لغت با الفاظ متعدد ازقبیل حبس، وقف، اثبات وسایر کلماتی که حاوی ممنوعیت هستند بیان شده است»[8] البته متداول­ترین آنها واژه­های حبس و سجن است که در قرآن مجید مکررا آمده است که «هردو دارای یک معنی کلی است و آن ممانعت از دخل و تصرف آزاد و جلوگیری از انجام اعمال آزادانه است.»[9]

در ماده 3 آیین­نامه «سازمان زندان­های ایران»[10] نیز زندان چنین تعریف شده است: «زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده است با معرفی مقامات صلاحیتدار قضایی و قانونی برای مدت معین یا بطور دایم به منظور تحمل کیفر، با هدف حرفه­آموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می­شوند.» که البته این تعریف کاملا منطبق با ماده 27 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است که بموجب آن «مدت حبس­ از روزی آغاز می­شود که محکوم به موجب حکم قطعی لازم­الاجرا حبس می­گردد.»

در ماده 3 آیین­نامه، چهار هدف تحمل کیفر، حرفه­آموزی، بازپروری و بازسازگاری را درنظرگرفته ولی بنظر می­رسد درحال حاضر و در زندان­های امروزی صرفا بحث تحمل کیفر ملاک است و به بازپروی و بازسازگاری نه تنها توجهی نمی­شود بلکه زندان اثر معکوس داشته و موجب تکرار جرم اعم از جرم قبلی یا جرایم جدیدتر با شدت و ضعف متفاوت نسبت به قبل می­شود که بحث پایان­نامه حاضر را تشکیل می­دهد و در ادامه بطور مفصل به آن پرداخته می­شود.

همچنین در ماده 4 آیین­نامه درکنار تعریف زندان، به تعریف بازداشتگاه پرداخته شده است که بموجب آن «بازداشتگاه محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقام­های صلاحیتدار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می­شوند.» بنابراین بنظر می­رسد بموجب آیین­نامه مزبور، تفکیکی بین محل نگهداری مجرمین و متهمین بازداشت به قرار وثیقه صورت گرفته است که همانگونه که در ادامه خواهیم دید از نکات مهم درخصوص تأثیر زندان در تکرار جرم است.

برای حبس در قوانین و کتب مختلف حقوقی انواع گوناگونی ذکر شده است که بطورکلی عبارتند از حبس مجرد، حبس موقت، حبس دایم(ابد)، حبس تکدیری، حبس انضباطی و حبس با کار.[11]

[1]-معین محمد، فرهنگ فارسی، دوره 6جلدی، جلد 2(د-ق)، چاپ هشتم، چاپخانه سپهر، 1371، تهران، ص 1338.

[2]- دهخدا علی­اکبر، لغت­نامه، دوره 50جلدی، جلد 27(ژ-ز)، انتشارات دانشگاه تهران، 1330، تهران، ص 208.

3- معین محمد، همان منبع ، ص 1338 و ص 1753.

[4]-دهخدا علی­اکبر،  همان منبع، ص 485.

[5]- اردبیلی محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد 2، نشر میزان، 1377، تهران، ص 162.

[6]- جعفری لنگرودی محمدجعفر ، ترمینولوژی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چاپ 14، 1383. تهران، ص 208.

[7]- همان، ص 208.

[8]- وائلی احمد، احکام زندان در اسلام، ترجمه بکایی محمدحسن، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ 2، 1384،تهران، ص 9

[9]-سپهری محمد، زندان از دیدگاه اسلام (بررسی مشروعیت، موارد و احکام زندان)، انتشارات امید دانش، 1382، تهران، ص76.

[10]- مستفاد از مواد 1 و 2 آیین­نامه سازمان زندان­ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب 20/4/1389، سازمان زندان­ها سازمانی است که مستقیما زیرنظر رییس قوه قضاییه انجام وظیفه می­نماید و دارای بودجه مستقل است.

[11]- جعفری لنگرودی محمدجعفر، همان منبع، صص208- 209.