پاورپوینت منابع و روش های نوین در تولید برق
+ راکتور های هسته ای
درس کارگاه اجزاء مکانیکی نیروگاه
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید:32
فهرست مطالب:
انرژی زمین گرمایی
انرژِِی هیدروژنی (زیست توده ای)
انرژی خورشیدی
انرژی باد و امواج
راکتور هسته ای به عنوان چشمه تولید انرژی
درباره انرژی زمین گرمایی
مرکز زمین (به عمق تقریبی 6400 کیلومتر) که در حدود 4000 درجه سانتیگراد حرارت دارد، به عنوان یک منبع حرارتی عمل نموده و موجب تشکیل و پیدایش مواد مذاب با درجه حرارت 650 تا 1200 درجه سانتیگراد در اعماق 80 تا 100 کیلومتری از سطح زمین می گردد. بطورمیانگین میزان انتشار این حرارت از سطح زمین که فرآیندی مستمر است معادل 82 میلی وات در واحد سطح است که با در نظر گرفتن مساحت کل سطح زمین(10*1/5 متر مربع) ، مجموع کل اتلاف حرارت از سطح آن، برابر با 42 ملیون مگاوات است. در واقع این میزان حرارت غیر عادی، عامل اصلی پدیده های زمین شناسی از جمله فعالیتهای آتشفشانی، ایجاد زمین لرزه ها، پیدایش رشته کوه ها (فعالیتهای کوه زایی) و همچنین جابجایی صفحات
تکتونیکی می باشد که کره زمین را به یک سیستم
دینامیک تبدیل نموده و پیوسته آن را تحت تغییرات
گوناگون قرار می دهد.
موضوع :شرکت توزیع برق شیراز
تعداد صفحه :94
فرمت فایل :word
زبان مقاله :فارسی
چکیده:
مبحث اول : شبکه های توزیع انتقال برق شهر
شبکه های توریع به دو صورت هوایی و زمینی احداث میگردد . بنابراین نحوه صحیح احداث این سیستمها از اهمیت ویژه ای بر خوردار است . هر کدام از سیستمهای توزیع زمینی و هوایی دارای معایب و محاسنی مربوط به خود است که باید در مقایسه انها دو جنبه فنی و اقتصادی مسئله را مورد توجه قرار داد یکی از عواملی که در انتخاب یکی از انها اهمیت دارد عبارت است از :
مسیر خطوط توزیع:
طول مسیر نوع مسیر محدودیت حریماگر فاصله پست تا محل مصرف کم باشد مخصوصا در مواردی که این طول کم با پیچ و خم های متوالی باشد بهتر است از شبکه زمینی استفاده شود . در بعضی از مناطق اجبارا از شبکه هوایی استفاده میشود .
مانند حریم ریل راه آهن ،در بسیاری از موارد به علت کم بودن عرض معابر و مسیرها و در نتیجه به علت تامین حریمهای خطوط هوایی کابل کشی زمینی توسعه می یابد.
فهرست
مقدمه. 5
زمین الکتریکی.. 5
تاریخچه. 5
ارتباطات رادیویی.. 6
تاسیسات سیمکشی قدرت... 6
انتقال انرژی الکتریکی.. 7
نحوه احداث چاه ارت... 8
عوامل مؤثر بر مقاومت چاه 10
انواع الکترودها 14
روشهای اجرای ارت یا زمین حفاظتی : 32
اجرای ارت به روش عمقی : 34
نصب شینه و میله برقگیر 40
اجرای ارت به روش سطحی. 40
اجرای چاه ارت با بنتونیت... 49
مکان اجرای چاه ارت... 51
چاه ارت... 52
بنتونیت در اجرای چاه ارت چیست؟. 53
سیستم ارت چیست؟. 54
مزایای استفاده از بنتونیت در اجرای چاه ارت... 58
تست چاه ارت... 60
دستورالعمل اتنخاب سطح مقطع هادی حفاظتی زمین.. 66
روابط محاسبه مقاومت زمین.. 69
روش چاه اتصال زمین الکترود صفحه ای مسی.. 80
تست و راه اندازی چاه ارت... 96
دستگاه مگر. 98
طرز کار با مگر : 98
حفر چاه 100
منابع : 145
مقدمه زمین الکتریکی
در مهندسی برق، واژه زمین یا ارت با توجه به کاربردهای آن دارای معانی متفاوتی است. زمین در یک مدار الکتریکی میتواند نقش یک نقطه مبدا را داشته باشد که بر طبق آن بقیه ولتاژهای الکتریکی را اندازهگیری میکنند. واژه زمین همچنین به مسیری کلی برای بازگشت جریان به منبع نیز اطلاق میشود. این واژه در مورد یک اتصال مستقیم به زمین نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
یک مدار الکتریکی ممکن است به دلایل مختلفی به زمین متصل شده باشد. در مدارهای قدرت این اتصالها معمولاً برای بالا بردن ایمنی و محافظت افراد یا دستگاهها از تاثیرات معیوب بودن عایقکاری هادیها ایجاد میشود. اتصال به زمین در مدارهای قدرت از آسیب دیدن عایقهای مدار در اثر افزایش ولتاژ بین زمین و مدار جلوگیری کرده و این ولتاژ را در یک حد معین محدود میکند. از اتصال زمین برای جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکن در هنگام حمل مواد قابل اشتعال یا تعمیر تجهیزات الکترونیکی نیز استفاده میکنند. در برخی از انواع تلگرافها و شبکههای انتقال زمین به تنهایی نقش یکی از هادیها را ایفا میکند و به عنوان مسیر بازگشت جریان به منبع مورد استفاده قرار میگیرد با این کار در هزینه ایجاد یک خط جداگانه برای بازگشت جریان صرفهجویی میشود. در اندازهگیری از زمین به عنوان یک پتانسیل الکتریکی ثابت استفاده میکنند که با توجه به اختلاف پتانسیل هر قسمت از مدار از زمین میزان پتانسیل آن قسمت را مشخص میکنند. یک زمین الکتریکی باید از ظرفیت انتقال جریان مناسبی برخوردار باشد تا بتوان از آن به عنوان مبدا صفر ولتاژ استفاده کرد.
معنی واژه زمین یا ارت در برق و الکترونیک بسیار گستردهاست و حتی ممکن است در وسایل نقلیهای مانند کشتی، هواپیما یا فضاپیما که عملاً اتصال مشترکی با زمین ندارند نیز از این واژه به عنوان پتانسیل صفر استفاده شود. در عمل بدنه هادی تجهیزات الکتریکی از نقطه نظر حفاظتی و سیستم های الکترونیکی شبکه های دیتا و مخابرات از نظر عملکرد آنها، به طور مستقیم و هادی های فعال نیز از طریق ارسترهای حفاظتی به این مرجع ثابت پتانسیل(زمین) متصل می شوند. یک سیستم زمین خوب میبایست موجب قطع به موقع تجهیزات حفاظتی در هنگام اتصالیهای زمین و خطاهای حادث در سیستم تغذیه شده و با کاهش ولتاژ گام و تماس در مواقع بروز اختلاف پتانسیل های خطرناک ناشی از القائات الکترومغناطیسی (LEMP) و تخلیه الکتریسته ساکن (ESD) ، حفاظت انسانها و تجهیزات را تضمین نماید.
تاریخچه
سیستم الکترومغناطیسی تلگراف راه دور که از سال ۱۸۲۰ مورد استفاده قرار میگرفت از دو یا چند سیم برای انتقال پیامها به صورت پالسهای الکتریکی استفاده میکرد. سپس این موضوع روشن شد (احتمالاً به وسیله دانشمند آلمانی استینهیل) که از زمین میتوان به عنوان مسیر برگشت برای کامل کردن مدار پیامها استفاده کرد؛ به این ترتیب نیازی به سیم بازگشت نخواهد بود اما این روش در طول مسیرهای درونقارهای که در سال ۱۸۶۱ بین سنت ژوزف، میسوری و ساکرامنتو کالیفرنیا ایجاد شده بود یک مشکل داشت. در طول فصلهای خشک سال به علت خشک بودن زمین مقاومت آن به شدت افزایش مییافت که باعث اختلال در کارکرد تلگراف میشد.
بعدها زمانی که تلفن میرفت تا جایگزین تلگراف شود این نکته روشن شد که جریانی که به وسیله شبکههای قدرت، خطوط راهآهن برقی و دیگر مدارهای تلفن و تلگراف ایجاد می شد موجب ایجاد اختلال در سیگنالهای فرستاده شده میشود و به این ترتیب استفاده از سیستمهای دو سیمه دوباره جایگزین شد.
ارتباطات رادیویی
اتصال الکتریکی به زمین میتواند به عنوان یک مبدا پتانسیل الکتریکی برای سیگنالهای بسامد رادیویی در نوع خاصی از آنتن مورد استفاده قرار گیرد. قسمتی که مستقیماً با زمین در ارتباط است میتواند از یک جسم ساده مانند یک میله هادی که در زمین فرورفته تشکیل شده باشد و یا از اتصال با لولههای فلزی آب ایجاد شده باشد (در این موارد این خطر وجود دارد که بعدها لولهها با لولههای پلاستیکی تعویض شوند). یک الکترود زمین ایدهآل باید صرف نظر از میزان جریانی که به زمین وارد میشود یا از آن خارج میشود هنواره ولتاژی برابر صفر داشته باشد. در واقع میزان مقاومت یک سیستم زمین است که میتواند کیفیت آن را مشخص میکند و این کیفیت را میتوان به راههای مختلفی افزایش داد برای مثال با افزایش سطح در تماس الکترود با زمین، افزایش عمق دفن الکترود، استفاده از میلههای الکترود متعدد، افزایش رطوبت زمین، افزایش میزان مواد معدنی رسانا در خاک و یا افزایش سطح پوشیده شده به وسیله سیستم زمین میتوان مقاومت زمین را کاهش داد.
برخی سیستمهای آنتنهای فرستنده در VLF، LF، MF و یا پایینتر از رنج SW برای عملکرد مناسب خود نیازمند یک زمین خوب هستند. برای مثال یک آنتن عمودی تک قطب نیازمند یک سیستم زمین است که معمولاً از شبکهای به هم پیوسته از سیمها که به طور شعاعی از مرکز به فاصله تقریباً برابر با طول آنتن دور میشوند، تشکیل شدهاست. در برخی موارد این سامانه زمین در بیرون تقویت میشود تا از تلفات جلوگیری شود.
تاسیسات سیمکشی قدرت
با وصل بدنه تجهیزات الکتریکی بروز خطا در هر یک از تجهیزات موجب جاری شدن جریان در سیم زمین شده و از برق دار شدن بدنه جلوگیری میکند. یک اتصال مناسب به زمین باید مقاومت پایینی داشته باشد تا در صورت بروز خطا، جریان جاری در زمین موجب عمل کردن سیستم حفاظت در شبکه شود. با وصل تمامی اجسام هادی در خطر برقدار شدن میتوان از بروز شوک الکتریکی در اثر تماس با این اجسام جلوگیری کرد.
سیم زمین سیمی است که (مستقیماً یا غیر مستقیم) به یک یا چند الکترود زمین اتصال دارد. این الکترودها ممکن است در نزدیکی محل استفاده از سیم زمین یا در محلی دورتر قرار داشته باشند. این سیم (یا شینه داخل تابلو) زمین در سیستمهای TNS وTNCS که رایجترین سیستمهای نیرورسانی میباشند میبایست به سیم (یا شینه داخل تابلو) نول وصل شود. همچنین ممکن است این سیم به شبکه لولهکشی شده ساختمان نیز متصل شده باشد تا مقاومت کمتری را ایجاد کند. استفاده از لولههای آب برای اتصال به سیستم زمین با گسترش استفاده از لولههای غیر فلزی مثل لولههای پلی وینیل کلراید در برخی کشورها ممنوع شد. در صورت همبندی پی و یا اسکلت فلزی ساختمان با چاه ارت مقاومت سیستم بمیزان زیادی کاهش یافته و ایمنی افزایش خواهد یافت. تجهیزات الکتریکی ثابت معمولاً از اتصال زمین دائمی برخوردارند. تجهیزات قابل حمل که دارای بدنه فلزی هستند از یک پین مخصوص برای وصل سیم زمین استفاده میکنند. اندازه هادی زمین معمولاً با استفاده از استانداردها و مقرارت مربوط به حفاظت الکتریکی تعیین میشود.
انتقال انرژی الکتریکی برخی از سیستمهای انتقال HVDC از زمین به عنوان سیم برگشت استفاده میکنند. این کار به ویژه در مورد خطوط کابلی زیر آبی م
پاورپوینت شرکت مدیریت شبکه برق ایران
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 29
ساختار سنتی صنعت برق
برخی از ویژگیها:
1-انحصاری بودن
2- الزام به ارائه خدمات
3- نرخهای تنظیم شده
4- تعیین قیمت برق بر اساس هزینه تمام شده
مشکلات سیستم سنتی
عدم کفایت منابع دولتی برای پوشش کل سرمایه گذاری مورد نیاز در بخشهای تولید، انتقال و توزیعبهره وری پائین بدلیل عدم وجود رقابت3. عدم کنترل هزینه ها بدلیل تعیین نرخ برق بر اساس قیمت تمام شده
فهرست
مقدمه. 10
نور طبیعی : 13
نور مصنوعی : 13
نور و بشر : 13
نورپردازی بیرونی : 15
نورپردازی محوطه : 15
تاریخچه بهره گیری از نور طبیعی در معماری ایران: 15
برق کار ساختمان.. 16
نمونه وظایف... 17
نحوه اجرای برق کشی ساختمان.. 19
ترتیب انجام برقکشی ساختمان.. 19
منابع تغذیه اضطراری.. 22
نکات در تابلوی تغذیه آسانسور 29
وسایل مورد نیاز برقکاری ساختمان: 36
2-1- دژبر: 40
2-2- موکت بر: 40
2-3- تراز: 41
2-4- ریسمان رنگی: 41
2-5- شیلنگ تراز: 42
2-6- فازمتر: 43
شروع به کار برق کاری و مراحل انجام آن: 46
شروع برق کاری.. 51
قوانین مهم در برقکاری ساختمان.. 54
نصب سیم ارت (Earth) 75
دیمر چیست ؟و در کجا استفاده می شود؟. 78
ترایاک... 81
تریستور 81
لوله کشی برق.. 82
انواع لوله و موارد کاربرد: 82
لوله های غیر فلزی.. 82
موارد عدم مصرف لوله های غیر فلزی.. 83
نصب توکار در دیوار، کف، سقف... 83
لوله های فلزی.. 83
اصول و روشهای نصب لوله های برق.. 84
سیم.. 85
کابلهای زمینی.. 85
اصول و روشهای نصب کابلهای زمینی.. 85
کابلهای هوایی.. 87
اصول و روشهای نصب کابلهای هوایی : 88
کابلشو. 88
انواع کابلهای فشار متوسط : 89
کابل فشار متوسط با عایق پلی اتیلن و پلی اتیلن مستحکم: 89
کابل فشار متوسط با عایق پلاستیکی: 90
معمولا ترتیب انجام کارهای برق ساختمان به صورت زیر است : 90
نصب تجهیزات برقی: 92
برق گرفتگی : 95
لزوم ایجاد ارت : 95
سینی کابل. 97
مشخصات فنی نردبان کابل: 98
انواع کلید و طریقه اتصال آنها : 102
کلید یک پل: 102
کلید دوپل.. 102
کلید تبدیل.. 105
رله راه پله. 105
کلید صلیبی.. 106
کلید فتوسل: 106
دیمر: 106
کلید کولر: 107
رله ضربه ای: 107
UPS چیست؟. 107
افزایش شدید و ناگهانی ولتاژ: 109
افزایش طولانی ولتاژ: 109
نویز: 109
مشخصات سیم و کابل.. 109
انواع روشهای سیم کشی.. 110
محاسبه مقطع سیمهای روشنایی.. 111
مصالح برق کشی.. 112
رولپلاک چیست؟. 112
طریقه سیم کشی ساختمان.. 116
سیم و کابل.. 117
سنسور فوتوسل.. 123
نقشه سیم کشی پروژکتورها )نور افکن) 124
توضیحات نقشه: 124
بی متال: 124
تعریف اورلود. 125
تابلوی عمومی.. 127
. کلید ها وپریزها 127
سیم کشی مدار وتعداد پریزها 128
اصول وروشهای نصب کلید وپریز. 129
نصب کلید ها 130
نصب پریزها 131
انواع روشهای سیمکشی.. 131
محاسبه مقطع سیم های روشنایی.. 132
فصله ها 204
سطح مقطع سیم ها 204
ظرفیت فیوزها 204
آموزش سیم کشی تلفن و خط ADSL.. 206
نقشه سیم کشی پروژکتورها (نور افکن) 209
آموزش برق ساختمان ( جعبه فیوز ) 209
درجه حفاظت تاسیسات الکتریکی ( استاندارد IP ) 211
فلسفه استفاده از حفاظت تجهیزات چیست؟. 211
نول چیست و از کجا می آید؟. 214
کلید حفاظت جان.. 215
کلید محافظ نشتی جریان تیپ AC.. 216
کلید محافظ نشتی جریان تیپ A.. 217
کلید محافظ نشتی جریان تیپ B.. 217
نحوه عمل کلیدهای RCD.. 224
انواع کلیدفیوزهای RCD.. 224
تباین (contrast): 228
درخشندگی : 228
انعکاس سطوح.. 229
انواع لامپ , اساس کار و کاربرد آنها 231
انواع کلید برق.. 231
اصول روشنایی و نورپردازی.. 233
تبدیل تایمر به سنسور: 236
پریزها 237
روش نصب پریزهای برق.. 237
زنگ.... 237
مدار نصب تایمر راه پله. 238
طریقه اتصال دیمر: 239
معرفی نرم افزار دیالوکس Dialux. 243
آموزش نقشه کشی برق ساختمان.. 246
پاسخ به سوالات و ایردات برق ساختمان.. 247
نول چیست و از کجا می آید؟. 249
- برای سیم کشی آنتن از چه راهی باید اقدام کرد؟. 251
تایمر راه پله. 254
نحوه ی سیم کشی سیستم تایمر راه پله. 255
جعبه تقسیم : 256
فنر سیم کشی : 257
لوله های سیم کشی توکار (خرطوم. 257
ترمینال ها : 257
نوار چسپ (لنت برق.. 258
روش نصب کلید کولر. 258
روش سیم کشی: 259
نواع کلید برق قسمت سوم (دیمر) 260
فیوزها 266
سیم ها و کابل ها 271
سیم های برق با هادی مسی: 271
کابل های زمینی (NYY) 273
فصله ها 275
معرفی دستگاه یوپی اس (UPS): 277
مبدل DC به AC.. 278
رنج و توان دستگاه ها 280
نصب دستگاه UPS. 280
فلسفه استفاده از حفاظت تجهیزات چیست؟. 282
اصول شماره گذاری IP تجهیزات : 282
سنسور چشمی.. 303
انواع : سنسور دیواری و سقفی.. 303
مدار مهتابی (فلورسنت) 305
سنسور فوتوسل.. 306
سیم کشی چند لامپ... 306
نقشه زنگ آپارتمانی.. 307
- اشباع بازار کار : 313
- نظارت و کنترل : 314
- علت قطع شدن مداوم فیوز چیست؟. 317
نقشه برق یک اتاق خواب... 334
قوانین برق کشی.. 337
روشنایی چاه آسانسور 350
طراحی روشنایی بدون محاسبات... 351
آیفون.. 352
کابل UTP: 370
روش انتقال Broadband: 372
هادیها 373
افت ولتاژ در کابل: 375
هادی کابل ها: 422
عایق کابل ها: 423
انواع کابل و کاربرد آن از نظر ساختمان داخلی.. 432
انواع اتصالات کابل.. 435
اصول و روشهای نصب کابلهای هوایی.. 438
کابلهای زمینی.. 439
اصول و روشهای نصب کابلهای زمینی.. 440
کابلشو. 441
کابلهای فشار متوسط... 442
ارت... 478
زمین الکتریکی.. 479
تاریخچه. 479
ارتباطات رادیویی.. 480
تاسیسات سیمکشی قدرت... 480
انتقال انرژی الکتریکی.. 481
نحوه احداث چاه ارت... 482
عوامل مؤثر بر مقاومت چاه 484
انواع الکترودها 488
روشهای اجرای ارت یا زمین حفاظتی : 506
اجرای ارت به روش عمقی : 508
نصب شینه و میله برقگیر 514
اجرای ارت به روش سطحی. 514
اجرای چاه ارت با بنتونیت... 524
مکان اجرای چاه ارت... 526
چاه ارت... 527
بنتونیت در اجرای چاه ارت چیست؟. 528
سیستم ارت چیست؟. 529
مزایای استفاده از بنتونیت در اجرای چاه ارت... 533
تست چاه ارت... 535
دستورالعمل اتنخاب سطح مقطع هادی حفاظتی زمین.. 541
روابط محاسبه مقاومت زمین.. 544
روش چاه اتصال زمین الکترود صفحه ای مسی.. 555
تست و راه اندازی چاه ارت... 572
دستگاه مگر. 573
طرز کار با مگر : 573
حفر چاه 575
شیلنگ تراز: 653
منابع : 748
مقدمه
نورپردازی در معماری (Architectural lighting design) یکی از بخش های معماری و مهندسی معماری است. نورپردازی یک بنا یکی از مهمترین جنبه های طراحی آن می باشد که در شب می تواند جلوه منحصر به فردی به دید بیننده آن بنا بدهد.
بحث نور و پرداختن به آن می تواند در مباحث زیبائی شناسی و هنر جایگاه ویژه ای داشته باشد. از جمله علوم و هنرهایی که می توان به نقش نور در آن اشاره داشت، هنر معماری است که بحث مفصلی را در زمینه روند بهره گیری از نور طبیعی به خود اختصاص می دهد. ابزار و وسایل روشنایی نیز به عنوان عواملی که تأمین کننده ی نور مصنوعی هستند، مطرح می باشند. در هنر معماری نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار، نظم فضایی، مصالح، رنگ و … مطرح می شود و در طراحی به عنوان یک عنصر مجزا باید نقش خود را ایفا کند. یکی از مهمترین مشخصه های نور طبیعی، توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می شود.
معماری و نور به همان اندازه به یکدیگر وابسته اند که جسم و روح، یکی برای زنده بودن و دیگری برای حضور مادی این جهان به دیگری نیاز دارد و آن هنگام که نور بر جسم فضا جاری می شود هر دو در جهان مرئی «وجود» پیدا می کنند. یکی از چالش هایی که معماری امروز با آن سر و کار دارد طرح این سوال است که حضور نور بخصوص نور طبیعی در معماری می تواند معنایی فراتر از روشنایی داشته باشد و آیا دستیابی به الگوی صحیحی از بکارگیری نور امکان پذیر است؟ و یا اساسا لزومی در آن است؟ مساله مهم در این میان آن است که با بالا رفتن تکنیکهای ساخت و ساز و دستیابی به سهولت در اجرا در بیشتر موارد توجه و ظرافت هایی که در گذشته و در سبک های متنوع معماری کشورمان و سایر ملل در پرداختن به نور بوده متاسفانه امروزه دیگر به چشم نمی خورد و نیروی کار آمد نور در ادراک فضا و بالا بردن کیفیت معماری و بدنبال آن کیفیت زندگی بلا استفاده شده است.
نور یک ابزار بیان معماریست که علاوه بر آن بر سایر ابزارهای معمارانه نیز تاثیر گذار است. سناریویی که معمار برای نور مطلوب ساختمان خود در روز وشب در نظر می گیرد در پیدایش حال و هوای کلی حاکم در بنا نقش دارد و همان اهداف کلی که گام اول در بدست آمدن کالبد روحی بناست را شکل می دهد. اگر چه نور مناسب شب معمولا توسط طراح داخلی انتخاب می شود و معمار نقش چندانی در تنظیم آن ندارد ولی نقش معمار در طراحی سلسله مراتبی که به لحاظ تاریکی و روشنایی مخاطبین را با آن مواجه می کند بسیار مهم و اساسی است.
نور قادر است از لحاظ بصری به فضا وسعت ببخشد. اما فضایی که با نور یکنواخت پر شده باشد بسیار خنثی است و در تاریکی محض اصولا فضایی وجود ندارد، بر خلاف این دو، فضایی که مملو از تضاد سایه روشنهاست سر شار از نیروهای بصریست.
قطعاً نور یکی از عناصر تعیین کننده آهنگ حیات در زندگی بشر است. یک نظر اجمالی از داخل یک بنا به دنیای اطراف، ما را با نشانه های بی شماری که برای سلامتی فیزیکی و روحی ما اهمیت دارند، آشنا می کند. هر چند که نیازهای بشر به این عناصر به طور قابل توجهی متفاوت است. همچنین تعبیر از نور به یک سلسله برداشتهای شخصی وابسته است که دانستن آنها دقیقا موضوع اصلی حوزه نور پردازی نیست. اما با تجارب شخصی در ارتباط است. رویکردهای فرهنگی مختلف نیز در ادراک و پذیرش نور نقش دارد؛ مفهومی که در مذاهب و مکاتب اعتقادی به اشکال متنوعی تعبیر شده است در مسیحیت، نور می تواند استعاره ای از خدا باشد. اما، حتی این تعبیر نیز در طول زمان دستخوش تغییر و تحول شده است.
نور بخشی از مصالح ساختمانی می باشد و با حجم و بدنه و نمای ساختمان، یک پیکر را می سازد . هر کدام دیگری را تکمیل می کند. نور در تاریکی حامل پیام ها و اشاراتی برای انسان است نور در واقع حکم یک راهنما را در فضاها و مسیرهای ورودی و خروجی عاری از نور و فضاهای تاریک دارد. نور در معماری به منظور کشیده تر نشان دادن ارتفاع یک حجم می توان با ایجاد برآمدگی هایی باریک و بلند، سایه های عمود و طویل ایجاد کرد تا نما کشیده تر به نظر آید و یا اینکه برای نمایش بخش های شاخص بنا همانند ورودی ها می توان با ایجاد حفره هایی عمیق بر روی حجم، بخش های مورد نظر را با سایه مشخص نمود. نور در داخل سازه نشان دهنده هویت و رنگ است.
در هنر ساختمان سازی یا به عبارتی معماری نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار نظم فضایی مصالح رنگ و … مطرح می شود. در طراحی به عنوان یک عنصر باید نقش خود را ایفا کند. نور در داخل سازه نشان دهنده هویت و رنگ است.
خلق فضای معماری با کنش نور معین میشود. در خلق و تولید یک محصول معماری، هیچگاه نمیتوان نور را نادیده گرفت حتی چنانچه نخواهیم به نحو مصنوعی نور را در فضای درون یا بیرون به کار ببریم. وظیفه اساسی یک معمار ایجاد توازن و تعادل تا حد مطلق بین اصل نور و تعاریف مفهومی یک معماری است. فضا به نحو مطلق فقط فضا و فضای جوهر یکتایی همچون نور است و همین دلیل ترجیح نگاه دو جانبه نور- فضا در طراحیهای معماری است. فضای خارجی ساختمانها و احجام ساختمانی با نور طبیعی و در مواردی مصنوعی پیرامونی در طول شبانهروز وحدت دارد. با معماریهای دوره مدرن، طراحی هر ساختمانی از بیرون بدون ارزیابی نسبتی از تالیف و ترکیب احجام نوری و احجام فضایی صورت نمیپذیرد.
نور میتواند مرز دو فضای همسایه را تغییر دهد و ماهیت جدیدی از همسایگی جدید فضایی بوجود آورد. دو فضایی که یکی از آنها دیگری را در برگرفته با نور از هم جدا نمیشود اما با تنظیم نور میتوان جدایی فضایی این دو را از یکدیگر تخفیف داد و یا بالعکس آن را تشدید کرد. نور میتواند حصار فضاها را ممکن و یا معنیدار کند. همچنین تأثیر ترفندهای نوری کمتر از ترفندهای هندسی و صوری نیست.
به رغم محصور شدن نور در فضاهای داخلی به پرتوهای منعکس بر دیوارها، ستونها، سقف و کف، دریچهها و درها، آن به فضای درک شده براساس اندازهها و تناسب طول و عرض و ارتفاع محدود نیست و نور میتواند حدود مادی و انضمامی فضاهای داخلی را کمابیش واسازی کند. برای مثال در کف اتاق دایرهای شکل نصب شش نورافکن در محل رئوس زوایای یک شش ضلعی متداخل میتواند برای ناظری که در درون اتاق نشسته است از خمیدگی و انحنای صورت اتاق بکاهد.
ارتباط هندسی از تعاریف و قواعد و قضایای هندسی به وجود میآید. ایوانهای سیوسه پل به نحو متقارن و متوازی شکل گرفته است اما ظهور نور به هنگام طلوع آفتاب و یا با پرتو نورافکنها در هنگام شب پرسپکتیوهای زیبا و متعددی را بر ایوانها حمل میکند و فضا را به نحو نور تصریف میکند. تمامی فضا درکشدنی نیست بلکه آن مقدار از فضا درک میشود که یک عمارت از جلوه نور مییابد. تداخل دو و یا چند فضای متمایز در یک صورت جدید فضایی نیز میتواند با مفاهیم نوری تداخل یافته و جلوهای دیگر یابد. دو فضای نیمه استوانهای با زاویه 180 درجه روبروی هم را تصور کنید که از طریق نورافکنها به دو سوی دیواره مقابل این دو نیم استوانه نور متمرکز پرتاب میشود. چنین تأثیری از نور در چشم ما این دو نیم استوانه را کمتر از آنچه در واقع امر است از یکدیگر دور میسازد.
اشکال هندسی در نور همان اشکال هندسی در تاریکی است اما فضاهای ساخته شده کاملاً در نور و بینوری تغییر میکند. در نور مربع، مثلث، دایره و شکلهای دیگر تغییر نمیکند اما نور سبب میشود این اشکال بهتر تعریف شده و بهتر مورد استفاده قرار گیرد. اشکال بنیادی با مداخله نور و و ورود نور در هر تجزیه، ترکیب، انفصال و اتصال هویت مضاعفی مییابد. ستون نور از طریق پنجره مربعی شکل بالای یک سقف، منشور بدون سری را در زیر آن به وجود میآورد و مربع پنجره را از یک پدیده فضایی هندسی به یک پدیده فضایی نوری ارتقاء میدهد.
نور فضا و فرم را به هم آشنا میسازد. گیدئون درک معماری را با سازماندهی فضا و فرم ساخته شده ممکن میداند.
علاوهبر مداحله نور در فضای درونی آن میتواند بر کیفیت پیوند فضاهای درونی و بیرونی و برعکس اثر گذارد. نور میتواند خروج انسان از خانه را به نحوی سامان دهد که او در این هنگام پای خود را بر یک فضای محیطی بیگانه در خارج بگذارد و یا در برابر احساس خودمانی از فضای دیگر را در او زمینهسازی کند.
نور رواقها فضاهای واسطهای و میانی را که فضاهای حایل هستند با بیرون و درون پیوندی بیش از وساطت میدهد. حرکت نور میتواند حرکت فضای درون از بیرون به درون یا بالعکس را تشدید و یا تضعیف کند. واضح است سلسله مراتب نوری، سلسله مراتب مبتنی بر اختلاف ارتفاع فضاها در طراحی نیست. البته تعارض ذاتی با آن نیز ندارد.
با توسل به نور حایلها، پردهها و دیوارهای شفاف ساخته میشوند. این چشماندازها و فضاهای مرتبط پیدرپی امکان پرسپکتیو یک نقطه را فراوان میسازند.
با نورهای عارضی اشیاء و اجسام برای دیگری ظاهر می شوند. اینکه با نور عارضی شیئی برای دیگری ظاهر میشود به این معنی نیست که برای خود آشکار باشد. حتی یک حایل شیشهای که به نظر میرسد برای خود ظاهر است برای خود ظاهر نیست بلکه تنها در یک عمارت به این منظور به کار میآید تا چیزهای آن سوی خود از نور بهرهمند باشند. پس آن حایل شیشهای همچون اشیاء مادی دیگر برای ظهور ما نیازمند نور است و خود به خود ظاهر نیست. تفاوت حایل شیشهای تنها با اشیاء مادی دیگر این است که آن بر خود مخفی نیست، بلکه آن بر خود ظهور دارد زیرا آن خودبخود مانع ظهور نیست.
از لحاظ دسته بندی کلی نور به دو دسته نورهای طبیعی و مصنوعی تقسیم می شود.
نور طبیعی :