پاورپوینت کامل و جامع با عنوان روان سنجی در 182 اسلاید

نگاه اجمالی

روانشناسی از هنگامی به صورت یک علم مستقل درآمد که به آزمایشگاه کشیده شد، پدیده های روانی (احساس ، ادراک ، یادگیری ، حافظه ، هوش ، شخصیت و … ) به صورت عینی (Objective) و عملیاتی (Operational) تعریف گردید و روشهای آماری و طرح تحقیقاتی برای اندازه گیری و کنترل آنها مورد استفاده قرار گرفت. پیش از آن موضوعات مورد مطالعه در آن اغلب کلی و مبهم و تعریف ناپذیر بودند. در واقع مطالعه و تحقیق در مورد موضوعات مختلف روان شناسی در طی قرون متمادی مورد توجه بوده است اما آنچه روان شناسی را به علت علم مستقل شناساند، استفاده از روشهای آماری و طرحهای تحقیقی برای آزمایشهای روان شناختی و ساخت وسایل روان سنجی بود.

تعریف روان سنجی

در روان شناسی مجموعه شیوه‌هایی که به روان شناس کمک می‌کند تا پدیده‌های روانی انسان را از حالت کیفی به حالت کمی (عددی) در آورد اصطلاحا روان سنجی (Psychometrics) می‌گویند. روان سنجی در معنای وسیع کلمه به معنی استفاده از روشهای آماری و آزمایش و در معنای محدود کلمه به معنی بهره گیری از آزمونهای روانی برای اندازه گیری پدیده‌های روانی است.

اهمیت روان سنجی و اندازه گیریاهمیت استفاده از روشهای آماری در روان شناسی

آمار یکی از کاربردی‌ترین شاخه‌های ریاضی است. در واقع زندگی انسان امروز با آمار پیوند خورده است و روان شناسی نیز که یکی از شاخه‌های علوم انسانیاست بدون آمار در تجزیه و تحلیل مسائل ناتوان است. به عبارت دیگر مفاهیم روان شناختی این گرایش از علم اکثرا به صورت کیفی بوده و به درستی قابل کاربرد نمی‌باشد و فقط با روشهای آماری است که می‌توان به داده‌ها و نتایج قابل اعتماد دست یافت و آنها را به صورت کمی نشان داد.

اهمیت استفاده از روان سنجی

انسانها در همه دوران به این موضوع علاقه داشتند که یکدیگر را شناخته و طبقه بندی کنند. این طبقه بندی و شناخت هم شامل مسائل جسمی (نظیر قوی و ضعیف ، سالم و بیمار و …) و مسائل روانی و ذهنی (نظیر هوش ، استعداد ، شخصیت و …) بوده است. در عصر حاضر نیز این مسئله به موضوعی بسیار مهم و حیاتی تبدیل شده است و اهمیت روان سنجی در این است وسایل علمی لازم را برای این شناخت و طبقه بندی در اختیار جامعه و متخصصان علوم انسانی قرار می‌دهد. در واقع اهمیت روان سنجی در دل سوالاتی از قبیل : چه کسی با هوش یا عقب مانده است؟ ، یک فرد بخصوص چه نوع استعدادی دارد؟ و یا چگونه می‌توان به شناختی از شخصیت و خصوصیات فردی افراد دست یافت؟ قرار دارد.

کاربردهای روان سنجی و اندازه گیریکاربرد روشهای آماری در روان شناسی

از لحاظ توصیفی آمار در روان شناسی کاربرد فوری و عملی دارد. آمار توصیفی روان شناس و محقق علم رفتاری را کمک می‌کند تا با نگاهی عینی و کمی با پدیده‌های روانی - اجتماعی بنگرد و آنها را توسط شاخصهای آماری نظیر میانگین (Mean) ، انحراف استاندارد (Standard deviation) و یا منحنی بهنجار (Normal curve) بیان می‌کند. از طرف دیگر کاربرد آمار به صورت استنباطی در روان شناسی به حل مسائل پژوهشی و یافتن روابط علت و معلولی (Cause and effect) ، همبستگی (Correlation) کمک کرده ، باعث توسعه و پیشرفت نظری و کاربردی روان شناسی و علوم رفتاری می‌شود.

کاربرد روشهای روان سنجیپیش بینی

تقسیم گیری مستلزم آن است که افراد بتوانند میزان موفقیت خود را در آینده در زمینه معینی نظیر پیشرفت تحصیلی یا شغلی پیش بینی (Prediction) کنند. روان سنجی برای اندازه گیری توانایی پیشرفت تحصیلی و سایر ویژگیهای افراد بکار می‌رود. در واقع پیش بینی بر داده‌های کمی معتبرتر و دقیقتر از تفکر واهی است.

گزینش

در برخی از موسسات و سازمان‌ها مانند دانشکده‌ها و سازمان‌های استخدام کننده آزمونها برای گزینش (Selection) یا در بعضی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

طبقه بندی

طیقه بندی (Classification) عبارت است از گروه بندی افراد براساس تقسیمات منطقی. طبقه بندی مستلزم آن است که معلوم شود یک فرد خاص در چه گروهی جای داده شود و یا براساس چه روشی مورد آموزش یا درمان قرار گیرد. روان سنجی ابزار و وسایل لازم را برای طبقه بندی افراد فراهم می کند.

ارزشیابی

ابزارهای روان سنجی به منظور قضاوت و ارزشیابی (Evaluation) در مورد برنامه ، روشها ، تدابیر درمانی و میزان پیشرفت افراد و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فهرست مطالب:

فصل اول: تاریخچه آزمون ها

سابقه روان سنجی و آزمون سازی

تاریخچه آزمون سازی

فصل دوم: ویژگی های آزمون ها

تعریف آزمون روانی

ویژگیهای اصلی آزمون

تعریف اعتبار

روشهای اندازه گیری اعتبار یک آزمون

روش اجرای مجدد آزمون

مراحل اجرایی محاسبه اعتبار آزمون به روش اجرای مجدد

روش اجرای فرم موازی

مراحل اجرای محاسبه اعتبار آزمون به روش فرم موازی

روش دو نیمه کردن

فرمول اسپیرمن- براون

روش کودر- ریچاردسون

و...

فصل سوم: اجرا و نمره گذاری آزمون ها

ویژگیهای فرعی آزمون

اجرای دستورالعمل آزمون

عوامل موثر بر اجرای آزمون

مدت اجرا

موقع اجرا

نقش پرسشهای تمرینی

سهولت نمره گذاری

نمره گذاری عینی آزمون

و...

فصل چهارم: بیان نتایج آزمون ها

نمره خام

تعریف هنجار

هنجارهای رشد ذهنی

سن عقلی

سن تقویمی

فرمول بهره هوشی

استفاده از شاخصهای آماری

و...

فصل پنجم: طبقه بندی آزمون ها

ملاک های طبقه بندی آزمونها

طبقه بندی آزمونها از نظر روش اجرا

طبقه بندی آزمونها از نظر ویژگیهای بیرونی

طبقه بندی آزمونها از نظر استفاده از کلام

طبقه بندی آزمونها از نظر دقت ساخت

طبقه بندی آزمونها از نظر موضوع مورد مطالعه

و...

فصل ششم: آزمون های هوش

معیارهای تهیه آزمونهای هوش

بیان نتایج آزمون های هوش

ویژگیهای آزمون هوشی وکسلر کودکان

بخشهای کلامی آزمون هوشی وکسلر کودکان

بخشهای غیرکلامی آزمون هوشی وکسلر کودکان

آزمونهای غیر کلامی – فردی هوش

آزمون آدمک گودایناف

نمره گذاری آزمون آدمک گودایناف

ماز یا لابیرنت پرتئوس

ویژگیهای آزمون مکعبهای رنگی

و...

فصل هفتم: آزمون های استعداد

انواع آزمونهای استعداد

معرفی آزمونهای دقت

آزمون خط زنی حروف یا علائم

نمونه آزمون خط زنی

شیوه محاسبه دقت آزمون

آزمونهای استعداد مکانیکی

ویژگیهای آزمون استعداد مکانیکی مینه سوتا

و...

فصل هشتم: آزمون های شخصیت

طبقه بندی آزمونهای شخصیت

پرسشنامه ها

نمونه پرسشنامه های شخصیت

پرسشنامه چند جنبه ای M.M.P.I

پرسشنامه برن رویتر

پرسشنامه ۱۶ عاملی کتل

و...