پروژه بررسی تطبیقی ساختار مطالب نشریه های ایران وامریکا درباره وقایع عراق. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 135 صفحه

مقدمه:

در دنیای امروز،همه حکومتها حتی حکومتهای دیکتاتوری برای مشروعیت بخشیدن به تصمیم های خود، برلزوم حضور مردم در صحنه‌های سیاسی و نقش فراوان رضایت افکار عمومی تأکید دارند و پشتیبانی مردمی را لازمه دوام حکومت خود می‌دانند. آنان برای حصول به این هدف،افکار عمومی را با کمک ابزارهای در دسترس‌شان به سمتی هدایت می‌کنند که همسو با سیاستهای مورد نظرشان باشد تا نه تنها موافقت مردم کسب شود بلکه آنان را به حمایتهای خودجوش و برخی اوقات کورکورانه وادارند.

یکی از ابزارهای مهم حکومت‌ها، وسایل ارتباط جمعی است. به عقیده «هربرت شیلر» ،محقق امریکایی،«تصمیم‌گیران به هر صورتی که در یک وضعیت مشخص عمل کنند، حقیقت اساسی و بی‌سابقه این است که کنترل اطلاعات بخشی از سیاست ملی شده است. تکنیکهای بسته‌بندی اندیشه به ابزارهایی برای دستکاری حمایت عمومی (یا حداقل بی‌تفاوتی) در قبال اقدامات دولتتبدیل شده اند».

(1)اگر چه امروزه پیشرفت تکنولوژیهای ارتباطی و گسترش آنها،مدل ارتباطی «یک به چند» را به مدل ارتباطی «یک به یک» تبدیل کرده و مخاطب منفعل، مشارکت جویی فعال شده است، اماهنوزهم

نمی‌توان تأثیر نیرومند وسایل ارتباطی را انکار کرد و حتی اگر بتوان این تأثیر را محدود دانست باید میزان تأثیر بر طبقات و گروههای مختلف جامعه را مورد توجه قرار داد. به هر حال در هر جامعه‌ای، با نسبتهای متفاوت، تنها گروهی اندک به دلیل دسترسی به منابع متعدد اطلاعاتی فعالانه در برابر تزریقات رسانه‌ای عکس‌العمل نشان می‌دهند و به گزینشگری دست می‌زنند. طبیعتاً تأثیر وسایل ارتباطی و قدرت

اقناع‌کنندگی آنان در کشورهای در حال توسعه به لحاظ عدم تنوع رسانه‌ای و سطح پائین سواد و آگاهی عمومی شدیدتر خواهد بود.«افکار عمومی در کشور‌های رو به رشد، به علت جهل و بی‌فرهنگی و ترس، سطحی و کم عمق است»(2)،لذا تأثیرگذاری بر آن با ابتدایی‌ترین روشها و وسایل امکان‌پذیر است.«چارلز لیندبلام» دانشمند علوم سیاسی آمریکا، معتقد است در آستانه قرن بیست‌و یکم استفاده از زور و روشهای جبری آشکار به تدریج رنگ باخته و ابزار سلطه اقتصادی محدود شده است،اما از سوی دیگر« گسترش انواع رسانه‌های همگانی و حضور آنها در عرصه‌های زندگی، اقناع را به بهترین و مؤثرترین ابزار برای حل مناسبات میان حاکمان و مردم و نیز آحاد مختلف مردم تبدیل کرده است».(3)گذر تمدن از اعمال قدرت قهریه به سمت استفاده از فنون اقناع و ترغیب مؤید این دیدگاه «اتولربینگر»،اندیشمند حوزه ارتباطات، است که زور بدترین ابزار کنترل است. زور نتیجه را تضمین می‌کند اما معمولاً از نوع منفی آن. لذا«اقناع به دلیل دارا بودن خاصیت روان‌شناختی آزادی، در ترغیب شوندگان احساس همدلی ایجاد خواهد کرد».(4)

مطبوعات از جمله وسایل ارتباط جمعی هستند که می‌توانند به دلیل ماندگاری و ارائه تفسیرها و تحلیل‌ها در صورت بهره‌گیری مناسب توسط دولتها، به همراه سایر رسانه‌ها بواسطه قدرت نهفته در نیروی پیام خود، زمینه ارضای افکار عمومی و تسهیل اعمال سلطه را فراهم آورند. مطبوعات که در کشور‌های آزاد،رکن چهارم دموکراسی شناخته شده است تنها رکنی است که فعالیتش تابع قانون اساسی

نیست و گسترش و توسعه آن از قوای سه گانه دیگر سریعتر است. درست است که امروزه پیوسته بر دامنه قدرت و نفوذ هر یک از قوای سه گانه(یعنی مجریه، مقننه و قضائیه)افزوده می‌شود و دخالتهای مستقیم آنها در زندگی و سازمان جوامع صنعتی افزایش می‌یابد اما به علت پیچیدگی روز افزون احوال این جوامع و همچنین واگرایی افزایش یافته نیروهای اجتماع، از توانایی‌ این قوا در تغییر و اصلاحاوضاع

علی‌رغم توسعه دامنه نفوذ آنها کاسته می‌گردد. بر عکس، به همان نسبت که نیروی عوامل سیاسی سنتی سستی می‌پذیرد بر قدرت وسایل ارتباط جمعی افزوده می‌شود زیرا نیروی پیام تنها عامل تلفیق و ترکیب آنهاست. از همین روست که اینک « قدرت‌های سه گانه مطبوعات یعنی قدرت تحقیق، قدرت انتشار و قدرت تعیین بحث روز، دیگر بر کسی پوشیده نیست و دولت‌ها ضمن وقوف به آن درصدد استفاده هر چه بهتر از مطبوعات هستند».(5)

دولت‌ها،روزنامه نگاران را خواسته یا ناخواسته وادار می‌کنند تا با پیگیری یک جریان خبری هدفمند به دنبال موضعی خاص باشند و در برخی موارد با سکوت خبری و سانسور،همسو با آنان حرکت کنند.اما اگر قرار باشد روزنامه نگاران دنباله‌رو سیاستمداران باشندو در جهت خواسته‌های آنان گام بردارند دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تعهد رسانه‌ای آنان صدمه نبیند. چرا که سیاست‌پیشه‌گان همه چیز را با عینک سیاسی می‌بینند نه از دیدگاه انسانی و اخلاقی. کانت فیلسوف آلمانی می‌گوید:«وقتی اخلاق به کناری رفت ، سیاست آغاز می‌شود»(6)و وقتی سیاست با روزنامه نگاری آمیخته شد،اخلاق حرفه‌ای پایان می‌یابد. به گفته دانشمندان علوم ارتباطات،«رسانه‌های نوشتاری نمی‌توانند به مردم بگویند که به چه بیندیشند اما می توانند به آنان القا ‌کنند که درباره چه بیندیشند».(7)به عقیده «فردیناند تونیس» ،نظریه پرداز علوم ارتباطات، روزنامه‌ها به عنوان رکن اصلی افکار عمومی می‌توانند وقایع و ایده‌ها

را به سرعت ساخته و اشاعه دهند. روزنامه نگاران با ایفای نقش دروازه‌بانی که قطعاً همراه با عوامل درون سازمانی و برون سازمانی به تغییر ماهیت واقعه می‌انجامد، اصل عینیت خبر را خدشه‌دار کرده و با برجسته سازی ،در مطالب ارائه شده به لحاظ محتوایی نوعی جانبداری مثبت یا منفی اعمال می‌کنند.

حوادث 11 سپتامبر 2001 در آمریکا و حمله این کشور به افغانستان و عراق، نقش رسانه‌ها و از جمله مطبوعات را در انعکاس وقایع و ارائه اطلاعات از یک طرف و کنترل افکار عمومی یا به گفته «ادوارد ال برنیز» ، «مهندسی رضایت» ،در همسویی با اقدامات سیاسی – نظامی دولتها را از طرف دیگر مشخص‌تر نمود.

مطبوعات دو کشور ایران و آمریکا نیز هر کدام از دیدگاه خود به ارائه اطلاعات در مورد وقایع مذکور پرداختند.حمله نیروهای ائتلاف به عراق در 20 مارس 2003 و سرنگونی حکومت صدام حسین ، یکی از این حوادث بود که در مطبوعات دو کشور بازتابهای مختلفی داشت.

در اینجا به دنبال یافتن پاسخ برای چندین پرسش مهم و از جمله این پرسش کلیدی خواهیم بود که آیا نشریه های ایران و آمریکا، با توجه به روابط تیره بین دو کشور، در انعکاس حوادث عراق پس از حمله نیروهای ائتلاف و سرنگونی حکومت صدام حسین به ویژه از مقطع زمانی اعلام شده توسط مقامات امریکایی برای انتقال قدرت به عراقیها(اول جولای 2004) به بعد، در جهت هدایت افکار عمومی با اعمال شیوه‌های تبلیغاتی یا پروپاگاندا، همسو با سیاستهای دولت متبوع خود عمل کرده‌اند و یا به اصل بی‌طرفی پایبند بوده‌اند؟

فهرست مطالب:

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه

طرح مسئله

اهمیت و ضرورت تحقیق

بررسی سا بقه تحقیق

اهداف تحقیق

پا نویس ها

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

مقدمه

بخش اول - کشورعراق

موقعیت جغرافیایی

تاریخچه سیاسی عراق و حکومت صدام حسین

زبان

مذهب

جمعیت

بخش دوم - رسانه ها، جنگ و سیاست

جنگ و رسانه ها

سیاست ،رسانه ها و افکار عمومی

سیاست خارجی ایران

سیاست خارجی امریکا

بخش سوم - مفاهیم و نظریه های ارتباطات

خبر

مصاحبه

تفسیر و تحلیل

مقالات خبر

انواع تیتر در ارائه مطلب

کارکرد مطبو عا ت

مطبو عا ت در ایران

مطبو عا ت در امریکا

دروازه بانی خبر

برجسته سازی

پانویس ها

فصل سوم: روش شنا سی تحقیق

روش تحقیق

جامعه آماری

روش نمونه گیری

جمع آوری داده ها و آزمون آماری

واحد تحلیل

تعاریف عملیاتی متغیرها

پانویس ها

فصل چهارم: بررسی یافته های تحقیق

مقدمه

بخش اول: توصیف یافته های تحقیق

بخش دوم: بررسی رابطه بین متغیرهاونشریه ها

فصل پنجم:خلاصه و نتیجه گیری تحقیق

مقدمه

بخش اول: خلاصه تحقیق

بخش دوم: نتیجه گیری تحقیق

بخش سوم: محدودیتها و پیشنهادهای تحقیق

منابع و مآخذ

دستورالعمل کدگذاری

تعداد و درصد نشریه ها

فهرست جداول:

جدول شماره 2- تعداد و درصد محتوای مطلب

جدول شماره 3- تعداد و درصد سبک مطلب

جدول شماره 4- تعداد و درصد نام منبع در ابتدا

جدول شماره 5- تعداد و درصد ماهیت مطلب

جدول شماره 6- تعداد و درصد عکس / کاریکاتور

جدول شماره 7- تعداد و درصد محتوای عکس / کاریکاتور

جدول شماره 8- تعداد و درصد نوع جهت گیری در تیتر و لید

جدول شماره 9- تعداد و درصد نوع تیتر به لحاظ مفهومی

جدول شماره10- تعداد و درصد صفات ارزشی در تیتر

جدول شماره11- تعداد و درصد ارزش خبری مورد استفاده در لید

جدول شماره12- تعدادودرصد نوع تصویرارائه شده از وضعیت عراق

جدول شماره13- تعداد و درصد گرایش مطلب

جدول شماره14- تعداد و درصد رویکرد مطلب

جدول شماره15- تعداد و درصد نوع نگاه مطلب

جدول شماره16-تعدادودرصد هماهنگی یا هم سویی با دیدگاه سیاسی حاکم

جدول شماره17- تعداد و درصد تاریخ نشریه

جدول شماره18- نوع نشریه و محتوای مطلب

جدول شماره19– نوع نشریه و سبک مطلب

جدول شماره20– نوع نشریه و نام منبع در ابتدا

جدول شماره21– نوع نشریه و ماهیت مطلب

جدول شماره22– نوع نشریه و عکس / کاریکاتور

جدول شماره23– نوع نشریه و محتوای عکس / کاریکاتور

جدول شماره24– نوع نشریه و جهت گیری در تیتر و لید

جدول شماره25– نوع نشریه ونوع تیتر به لحاظ مفهومی

جدول شماره26– نوع نشریه و صفات ارزشی در تیتر

جدول شماره27– نوع نشریه وارزش خبری مورداستفاده در لید

جدول شماره28– نوع نشریه و نوع تصویر ارائه شده از وضعیت عراق

جدول شماره29– نوع نشریه و گرایش مو رویکرد مطل

جدول شماره31– نوع نشریه و نوع نگاه مطلب

جدول شماره32–نوع نشریه و هماهنگی یا هم سویی مطلب با دیدگاه سیاسی

منابع و مأخذ:

الف – منابع فارسی:

احراری، ابراهیم.«نقش رسانه‌ها در کنترل جامعه»، فصلنامه پژوهشو سنجش، (سال یازدهم، شماره  37 ،بهار 1383)، صفحه 118.

اسدی، علی.افکار عمومی وارتباطات،(تهران:انتشارات سروش،1371).

البر، پیر. مطبوعات، ترجمه فضل‌الله جلوه، (تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1368).

امامی، حسام‌الدین. صدام و بحران خلیج فارس،(تهران:انتشارات جاویدان، 1370).

بخشایشی اردستانی، احمد. اصول سیاست خارجی ج.ا.ا.،(تهران: انتشارات آوای نور، 1375).

بدیعی، نعیم. تحلیل محتوا، (تهران: اداره کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم،1380).

بدیعی، نعیم و حسین قندی. روزنامه‌نگاری ‌نوین،(تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1378).

بیگدلی، علی. تاریخ سیاسی و اقتصادی عراق،(تهران:انتشارات میراث ملل،1368).

بینگر، اتولر. ارتباطات اقناعی، ترجمه علی رستمی،(تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ایصدا و سیما، 1370).

پاستر، مارک. عصر دوم رسانه‌ها، ترجمه غلامحسین صالحیار،(تهران: انتشارات مؤسسه ایران، 1377).

پراتکانیس، آنتونی و الیوت آرنسون. عصر تبلیغات. ترجمه دکتر کاووس سید امامی و محمد صادق  عباسی،(تهران: انتشارات سروش،  چاپ دوم 1380).

تافلر، آلوین و هایدی تافلر. جنگ و ضدجنگ: بقا در آستانه قرن بیست‌و‌یکم، ترجمه شهیندخت  خوارزمی،( تهران: انتشارات آسونه، چاپ چهارم، 1380).

جانسون، گلن. اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه آن، ترجمه محمدجعفر پوینده،( تهران: نشر نی،  چاپ دوم، 1377).

دادگران، سیدمحمد. مبانی ارتباطات جمعی،( تهران: انتشارات فیروزه،چاپ دوم، 1377).

دهخدا، علی‌اکبر. لغت ‌نامه،زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران،چاپ دوم،1377).

رمضانی، روح‌الله. چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه

علیرضا  طیب،( تهران: نشر نی، چاپ سوم، 1383).

ساروخانی، باقر. جامعه‌شناسی ارتباطات،(تهران: انتشارات اطلاعات،چاپ هشتم، 1378).

ساعی، منصور. «آزادی مطبوعات بعد از انقلاب، فرازها و فرودها»،روزنامه اعتماد، 3/6/1382،صفحه 12.

سروان شرایبر، ژان‌لوئی. نیروی پیام، ترجمه سروش حبیبی،(تهران: انتشارات سروش، چاپ دوم 1371).

سکری، رفیق. افکار عمومی، تبلیغ و آوازه‌گری، ترجمه حسین کرمی، (تهران: نشر همراه، 1370).

سورین، ورنر و جیمز تانکارد. نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان،( تهران: انتشارات دانشگاه  تهران، 1381).

شرام، ویلبر. زندگی و اندیشه پیشتازان علم ارتباطات، ترجمه غلامرضا آذری و زهرا آذری،( تهران:

 مؤسس  خدمات فرهنگی ‌رسا، 1381).

شریفی سورکی، رضا.« بازتاب دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در  مطبوعات امریکا و طرح هدایت افکار  عمومی_ تحلیل محتوای  هفته نامه های تایم و نیوزویک قبل و بعد از دوم خرداد 76 (2002-  1993 )»،، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه  طباطبایی، دانشکده علوم  اجتماعی 1383.

شکرخواه، یونس. خبر،(تهران: مرکز گسترش آموزش رسانه‌ها، 1374).

عیوض علیلو، زهرا. « بررسی تطبیقی اخبار مربوط به جنگ عراق در  روزنامه های تهران»، پایان نامه  کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی ، دانشگاه علامه طباطبایی،دانشکدهعلوماجتماعی. 1383.

قندی، حسین. مقاله‌نویسی در مطبوعات،(تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی،1376).

کازنو، ژان. قدرت تلویزیون، ترجمه علی اسدی،(تهران: انتشارات امیرکبیر، 1364).

کیا، علی‌اصغر. ارتباطات جمعی و روابط بین‌الملل،(تهران: انتشارات آن، 1381).

کیا، علی اصغر و رحمان سعیدی . مبانی ارتباط، تبلیغ و اقناع ، (تهران : موسسه انتشاراتی روزنامه ایران  ، 1383).

گوهری مقدم، ابوذر. «سیاست خارجی بوش: تداوم یا تغییر» ، برگرفته از تارنمای باشگاه اندیشه ، 27اردیبهشت1384:

http://www. Bashgah.net

 متقی، ابراهیم. تحولات سیاست خارجی آمریکا،( تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی،1376).

معتمدنژاد، کاظم. حقوق مطبوعات،( تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها،1379).

معتمدنژاد، کاظم. با همکاری ابوالقاسم منصفی، روزنامه‌نگاری: با فصلی جدید در بازنگری

روزنامه‌نگاری  معاصر،( تهران: نشر سپهر، چاپ سوم، 1368).

مک ‌براید، شن. یک جهان، چندین صدا، ترجمه ایرج پاد،( تهران:انتشارات سروش، چاپ دوم، 1375).

مک لوهان، مارشال. برای درک رسانه‌ها، ترجمه سعید آذری،( تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و

 سنجش برنامه‌ای صدا و سیما،1377).

مولانا، حمید. سیر ارتباطات اجتماعی در ایران، (تهران: انتشارات دانشکده علوم ارتباطات  اجتماعی،1358).

مهدیزاده، سیدمحمد. مطبوعات و توسعه سیاسی،( تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها ، 1377).

مهرداد، هرمز. مقدمه‌ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی،(تهران: انتشارات فاران، 1380).

میرهاشمی، سیدمرتضی. «رسانه، دیپلماسی و اقتصاد سیاسی»، فصلنامه پژوهش و سنجش،(سال نهم،  شماره 32، زمستان 1381)، صفحه 266.

میشل، پیتر و جان شوفل. فهم قدرت: دغدغه دائمی چامسکی، ترجمه دکتر احمد عظیمی بلوریان، ( تهران: انتشارات رسا،1382).

نصر، صلاح. جنگ روانی، ترجمه محمود حقیقت کاشانی،(تهران: انتشارات سروش،1380).

وبستر، فرانک. نظریه‌های جامعة اطلاعاتی، ترجمه اسماعیل قدیمی،(تهران: انتشارات قصیده‌سرا،1380).

هانتینگتون، ساموئل. موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم،ترجمه دکتراحمد شهسا،( تهران:  انتشارات روزنه، 1373).

هولستی، ال.آر. . تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه دکتر نادر سالارزاده  امیری،(تهران:انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1373).

ب – منابع انگلیسی:

Badii, Naiim. " Iranians and Media Coverage of the War in Iraq:Rhetoric,   Propaganda, and Contradiction, " in Yahya R.Kamalipour and  Nancy Snow,(eds.), War, Mediaand Propaganda: A Global    Perspective, (Maryland,Rowman&LittlefieldPublications,2004).

Beer, Francis A. Alliances: Latent War Communities in the contemporary  World, ( NewYork, NY: Holt, Rinehart and Winston Inc. , 1970) .

Berelson, Bernard. Content Analysis in Communication Research,    (NewYork:The Free Press,1952).

Cohen, Bernard. The Press and Foreign Policy, ( Princeton, NJ: Princeton  University Press, 1963).

Reynolds and H. Wheat Sheaf. The Politics of War, ( New York, NY: St. Martin's Press , 1989).

Dye, Zeigler and Lichter. American Politics in the Media Age, (California:  Brooks/Cole Publishing Company, 1992).

Hastedt, Glenn P. American Foreign policy: Past, Present, Future , ( New  Jersey: Prentice Hall, Englewood Cliffs, 1991).

http://www.Newsweek. msnbc. Com / history.

http://www. Time . Com / magazine / history.

Schiller, Herbert. The Mind Managers, (Boston: Beacon Press, 1973).

Summer, Darid E. A History of Time, Newsweek & World Report, (Acadanic  Press:Encyclopedia of International Media and Communications,  2003).

Wanta, Golan and Lee. "Agenda Setting and International News: Media  Influence on Public Perceptions of Foreign Nations", Journalism &  Mass Communication Quarterly, ( Vol. 81, No. 2, Summer 2004),  p.367.