مبانی نظری و پیشینه رابطه سلامت روان و تاب ‌آوری فرزندان با رضایت زناشویی و سبک‌ های دلبستگی مادران

مبانی نظری و پیشینه رابطه سلامت روان و تاب آوری فرزندان با رضایت زناشویی و سبک های دلبستگی مادران

60 صفحه

همراه با منابع

مفهوم تاب آوری

تاب آوری و عوامل بازدارنده و تقویت کننده آن، در دو دهه اخیر  مباحث اصلی در تحقیقات مربوط به کودکان ونوجوانان بوده است  (لوتار، سیچتی و بکر[1] ، 2000).

 در سال 1950 در روانشناسی تحولی، پژوهش هایی در مورد آسیب پذیری، راهبردهای مقابله ای و مقاومت در برابر استرس انجام گرفت، که این پژوهش ها باعث گسترش مفهوم تاب آوری گردید (سان و استوارت[2]، 2007، به نقل از نورافشان،1388).

از دهه 1970، روانشناسان و پزشکان علاقمند به سبب شناسی آسیب های روانی، مطالعات بلند مدتی را در موردکودکانی شروع کردند که بدلیل مشکلات و نابسامانی های زندگی مثل عوامل محیطی(فقر)، عوامل بیولوژیک (والد اسکیزوفرنیک)، آسیب های قبل از تولد (تولد زودرس) یا دیگر رویداد های آسیب زا در معرض خطر جدی بودند. برخی از این پژوهشگران با مشاهده کودکان در خطری که عملکرد طبیعی داشتند، شگفت زده شدند. چنین مشاهداتی زمینه را برای پژوهش درباره پدیده‌ای با مفهوم "عملکرد مناسب در یک بافت خطرزا" فراهم نمود. در دهه 1970، مطالعه نظامدار تاب آوری در روانشناسی با مطالعه کودکان در معرض خطر شروع شد (نیرز، به نقل از آگنج،1391).

تاب آوری سازه ای است در زمینه روانشناسی مثبت که این روزها مورد توجه پژوهشگران و درمانگران قرار گرفته است. این مفهوم نوظهور که به معنای مقاومت موفقیت آمیز در برابر موقعیت های چالش انگیز است ،نقش مهمی در سازگاری فرد ایفا می کند و یک عامل مهم برای حل مشکلات و غلبه بر آنهاست.  نظریه تاب آوری می گوید انسان اسیر ضعف های انسانی تغییرناپذیر نیست؛ بلکه دارای توانایی های بالقوه نامحدودی است. هسته مرکزی اکثر تعاریف تاب آوری ، توانایی  bounce  back است. یعنی  بهبودی بعد از شکست و شرایط سخت .

اما لزوما منظور از این شرایط سخت شرایط خاص و بحرانی نیست، در واقع تاب آوری در هر موقعیتی برای فرد نیروی کمکی و مشکل گشاست. عوامل محافظ و خطر تاب آوری دو عامل مهمی هستند که در فرایند تاب آور شدن ،نقش مهمی ایفا می کنند؛ عوامل محافظ تاب آوری فرد را تقویت می کنند و عوامل خطر آن را ضعیف می کنند . در کل تاب آوری از طریق مبارزه با مشکلات و تسلیم نشدن در برابر آن ها شکل می گیرد و قوی می شود و هر چه فرد پایداری بیشتری نشان دهد و عوامل محافظ را جذب کند این نیرو در فرد قوی تر می شود و در دنیایی که ما همواره با تغییرات سریع و گاهی مشکل ساز روبرو می شویم ، ظرفیت تاب آور بودن بسیار مهم است(بنزیس، مکیژیک، ترجمه پروین جمشیدیان قلعه شاهی،1391).

در فرهنگ لغت آکسفورد در توضیح کلمه تاب آوری آمده است: عمل به به جای خود برگشتن یا به عقب برگشتن، قابلیت ارتجاعی داشتن، ( در مورد اشخاص یا ذهن ها) بازگشتن از حالت افسردگی به حالت اولیه  و به دنبال آن برخورداری از حالت های شادمانی و سرزندگی(ترصفی،1391).

در اصطلاح زبان شناسی واژه تاب آوری به توانایی یک شی برای بازیابی شکل و ساختار اصلی خود، پس از آنکه تحت تاثیر نیروهای خارجی تغییر شکل یافته باشد ، اشاره دارد. بنابراین اصطلاح تاب آوری می تواند به پدیده های رفتاری در مهندسی، فیزیولوژی، محیط زیست و رفتار آدمی در طیف وسیعی از موقعیت ها اطلاق شود (آگایبی و ویلسون[3]، 2005). تاب آوری عاملی است که به افراد در مواجه و سازگاری با شرایط سخت و استرسزای زندگی کمک می کند و آنها را در برابر اختلالات روانی و مشکلات زندگی محافظت می کند(آزادیان به نقل از حمید و همکاران ،1391).

[1]- Beeker

[2]- Sun & Stewort

[3]  - Agaibi & Wilson